Tuzuvchi: Baxtiyorova Nigina. Mavzu: Hujayra tiriklikning asosi. Teodor Shvann hujayra nazariyasi asoschisi Ilk hujayra tasviri «Микрография»

Ўсимлик ҳужайрасиниг тузилиши.
1-ядро пораси;2-скeлeт микронайчалари;3- Гольжи аппарати;4- ядро;5-митохондрия;6- полисома 7- рибосома;8- микронайчалар;9-хлоропласт;10- хлоропласт қобиғи;11-ўрта пластинка;12-цeллюлозали пўст;13-плазматик мeмбрана;14-ҳужайралараро бўшлиқ;15-вакуола;16-силлиқ эндоплазматик тўр;17-доначали эндоплазматик тўр;18-ядро қобиғи;19-ядроча.
Ҳайвон ҳужайрасиниг тузилиши.
1-плазматик мeмбрана;2-митохондрия;3-микротанача;4-лизосома;5-киприк;6-базал танача;7-Гольжи аппарати;8-силлиқ эндоплазматик тўр;9-рибосома;10-ядро қобиғи;11-доначали эндоплазматик тўр;12-ядроча;13-ядро;14-вакуола;15-хроматин;16-цитозол;17-микроворсинка;18-актин филамeнт;19-микронайчалар;20-центриола;21-полисома;22-пуфакча.
Tirik hujayraning ustki kompleksi
Ushbu kompleks quyidagi ketma-ketlikdan iborat:
Glikokaliks; - Plazmalemma; Sitoplazmaning kortikal qavatlaridan iborat. Ularning barchasi – biologik membrana deyiladi. Uning qalinligi 10 nanometr. Birinchi navbatda hujayrani tashqi muhitdan himoya qiladi. Undan tashqari ushbu qavat transportirovka vazifasini ham o’taydi. Hujayra o’z membranasining butunligigni saqlash uchun energiya sarflamaydi: molekulalari gidrofob qismlardan iborat yog’ molekulalari bilan termodinamik qulay xolatda bir-biriga nisbatan joylashishadi. Hujayraning glikokaliksi plazmalemmadagi oligosaxaridlarr, polisaxaridlar, glikoproteinlar va glikolipidlar bilan “qotirilgan” bo’ladi.
Glikokaliks retseptor(aniqlash) va marker(joylashtirish) funksiyalarini bajaradi. Undagi plazmatik membranasi fosfolipidlar va lipoproteidlardan tahkil topgan bo’ladi, xususan antigen va retseptor tarkibiga ham ega.
Kortikal sitoplazma qavatida sitoskeletining maxsus elementlariga ega bo’lib, aktin mikrofilamentalar bilan tartiblangan bo’ladi.
Kortikal qavat (korteks)ning eng asosiy funksiyasi bu – psevdopodial reaksiyalar: chiqarib tashlash, singdirib olish va psevdopodiyalarni qisqartirish hisbolanadi. Bunda mikrofilamentalar qayta qurilishib, qisqarishadi yoki cho’zilishadi.Sitoskelet strukturasining kortikal qavatiga hujayralarning shakllari bog’liqdir.