Tuzuvchi: Baxtiyorova Nigina. Mavzu: Hujayra tiriklikning asosi. Teodor Shvann hujayra nazariyasi asoschisi Ilk hujayra tasviri «Микрография»

Prokariotlar – (lot. pro — oldin, -gacha va grekcha κάρῠον — yadro, yong’oq degani) – yado va boshqa ichki membranali organoidlarga ega bo’lmagan organizm hujayralariga aytiladi. Masalan sianobakteriyalar.
Yagona uzuksimon (ba’zida chiziqsimon) ikki zanjirli DNK molekulasi giston-oqsillar bilan komlekslar xosil qilishmaydi.
Prokariot hujayralilarga – bakteriyalar, ko’kimtir-yashil suv o’tlari va arxeyalar kiradi. Prokariot hujayralar avlodi bu – eukariot hujayralarning – mitoxondriya va plastidalari hioblanadi.
Prokariot hujayra tuzulishi: kapsula, hujayra qobig’I, plazmalemma, sitoplazma, ribosoma, plazmida, kiprikchalar, xivchin, nukleotid.
Ribosomalar
Plazmida
Kiprikchalar
Xivchin
Nukleoid (yopiq DNK)
EUKARIOT HUJAYRA
Eukariotlar (grekcha ευ — yaxshi, to’la va κάρῠον — yadro, yong’oq) — yadro qobig’I bilan ajralib turuvchi to’la yadroga ega hujayralar hisoblanadi. Genetik materiallari bir nechta ikkitalik zanjirsimon DNK molekulalari (organizm turiga qarab ikki va undan oritq bir necha yuz) da bo’lib, giston-oqsillari bilan komplekslar xosil qiluvchi hujayralar hisoblanadi. Eukariot hujayralarda yadro va boshqa organoidlarni tashkil etuvchi membranalardan tashqari yana ichki membranalar sistemasiga ham ega. Undan tashqari bu turdagi hujayralar o’z tarkibida hujayra ichki simbiontlari – prokariotlar – mitoxondriyalarga, suv o’tlarida esa – plastidalarga ega.
Yadro qobig’i
Yadro teshikachalari
Ribosomalar
Silliq endoplazmatik to’r
Vezikulalar
Lizosoma
Goldji apparati
Donador endoplazmatik to’r
Yadro
Ўсимлик ҳужайраларининг шакллари.
1,2-мeристeматик ҳужайралар;3-крахмал йиғувчи парeнхима ҳужайраси;4-эпидeрмис ҳужайраси;5-икки ядроли ҳужайра;6-баргнинг ассимиляцион тўқимаси ҳужайраси;7-тўрсимон най ҳужайраси;8-тошсимон ҳужайра;9-найсимон тўқима ҳужайраси.
Ҳайвон ҳужайраларининг шакллари.
А-ўсимтали нерв ҳужайраси;понасимон(В),
нотўғри(С) ва цилиндрсимон (G) шаклли
эпителий ҳужайралари;Д-юлдузсимон суяк
ҳужайраси;Е-думалоқ тухум ҳужайраси;J-
узунчоқ мускул ҳужайраси.