Тузувчи : Файзуллаева Н

Bank bo‘lmagan muassasalardan qarz olish. Ichki qarz majburiyatlarini chiqarish kamomadni noemission moliyalashning usullaridan biridir. Bank bo‘lmagan muassasalardan qarz olish davlatga qisqa muddatda kamomadni saqlab turishga imkon beradi, lekin pul bazasi yoki xalqaro zahiralar oshadi. SHu sababli ushbu usul nafaqat inflyasiyaning, balki tashqi sektorda inqirozning oldini oluvchi hisoblanadi. Lekin agar bank bo‘lmagan muassasalardan qarz olishdan ko‘p foydalanilsa, bu yomon oqibatlarga olib kelishi mumkin. Birinchidan, kamomadni uzoq muddatli davlat obligatsiyalari chiqarib moliyalash inflyasiya xavfini kechiktirsada, davlat qarzining miqdori kamaymasa, u kelajakda inflyasiyaning yanada yuqori sur’atlariga olib kelishi mumkin. Ikkinchidan, bank kreditlari kabi bevosita aholidan qarz olish pullarni xususiy sektordan siqib chiqaradi va foiz stavksining o‘sishiga olib keladi. SHuningdek, bu yuqori foiz stavkalari bo‘yicha xarajatlarning oshishiga sabab bo‘ladi va shu bilan kelajakda davlat byudjeti kamomadini yanada oshiradi. Real foiz stavkalari iqtisodiy o‘sish sur’atlaridan oshganda qarzni qaytarish bo‘yicha xarajatlar to‘xtovsiz o‘sishi kuzatilishi mumkin va buning natijasida davlat qarzi ancha davrgacha o‘sha darajada saqlanib qoladi.

Inflyasiya sur’atlari yuqori bo‘lgan mamlakatlarda davlatning uzoq muddatli qarz majburiyatlari qiymati tez pasayadi va bunday vositalarga ixtiyoriy talab past darajada bo‘ladi. Hukumat ko‘pincha majburlash choralarini (bevosita va bilvosita) ko‘rib banklar va hatto aholini shunday majburiyatlarni sotib olishga majburlamaydi. Lekin bunday harakatlar yoki o‘tmishda bo‘lib o‘tgan shu yo‘l bilan aholi pulini musodara etish davlatga ishonch ancha yo‘qolishiga olib kelishi mumkin. Bunday holatlarda, davlat noinflyasion makroiqtisodiy siyosat va moliyaviy barqarorlashuvni amalga oshirish asosida bu ishonchni tiklashga asta-sekin erishishi kerak.