Турмуш, тенгсизлик даражаси ва инсон тараққиёти

Турмуш даражаси ва турмуш сифатининг сифат кўрсаткичлари меҳнат шароитлари, инсоннинг турмуш кечириш ва дам олиш шароитлари кўрсаткичларини қамраб олади.

• Турмуш даражаси ва турмуш сифатининг сифат кўрсаткичлари меҳнат шароитлари, инсоннинг турмуш кечириш ва дам олиш шароитлари кўрсаткичларини қамраб олади.
• Ҳозирги давр амалиётида турмуш даражаси ва турмуш сифатини баҳолашга икки хил ёндашув қабул қилинган:

1. Баҳолаш кўрсаткичлари тизими –

1. Баҳолаш кўрсаткичлари тизими –

• бу ижтимоий индикаторлар ёрдамида амалга оширилади. Баҳолаш кўрсаткичларининг миллий тизимлари ўз хусусиятларига эгадир, лекин улар умуман БМТнинг методологик тавсияларига асосланади.

2. Турмуш даражаси ва турмуш сифатининг жамланма индекси

• алоҳида кўрсаткичлар асосида хисоблаб чиқилади. Бундай ёндашув БМТ ва бошқа халқаро ташкилотлар томонидан турли мамлакатлардаги аҳоли турмуш даражаси ва турмуш сифатини таққослаш учун кенг қўлланилади.

Аҳолининг юқори даромадга эга гуруҳлари пул даромадларининг паст даромадли гуруҳларига нисбатан ортиқлиги миқдорини белгилайдиган даромадларнинг тақсимланиш коэффициенти турмуш даражаси ва турмуш хусусиятининг чуқурроқ таҳлилидир.

Халқаро амалиётда қуйидаги табақаланиш коэффициентларидан фойдаланилади:

1

• фондлар коэффициенти – аҳолининг таққосланаётган гуруҳлари ичидаги даромадларнинг ўртача миқдорлари нисбати ёки уларнинг даромадлари умумий ҳажмидаги улуши;

2

• табақаланишнинг децил коэффициенти – у аҳолининг энг таъминланган 10,0 % даромадларининг энг кам таъминланган 10,0 % ўртасидаги фарқни кўрсатади;

3

• табақаланишнинг квантил коэффициенти - у аҳолининг энг таъминланган 25,0 % даромадларининг энг кам таъминланган 25,0 % ўртасидаги фарқни кўрсатади;

4

• стратификация коэффициенти – камбағалларнинг таъминланганлар сонига нисбати. Аҳолининг иқтисодий фаровонлиги узоқ муддат давомида пул миқдорида баҳоланиб келди.