Turli muhitlarda

Elektrolitlardagi erkin zaryadlar musbat va manfiy ionlardir. Vodorod va barcha metallarning ionlari hamma vaqt musbat zaryadlidir. Metallmaslar — kislota qoldiqlari va ishqor qoldiqlari ionlari manfiy zaryadlangan bo‘ladi.

Elektr manbaning musbat qutbiga ulangan elektrod anod deb, manfiy qutbga ulangan elektrod esa katod deb ataladi.

M usbat ion kation deyiladi va u katodga tortiladi. Manfiy ion anion deyiladi va u anodga tortiladi.

musbat ionlar elektr maydon yo‘nalishida v⁺ qo‘shimcha tezlik olib, katodga tomon harakatlanadi, manfiy ionlar esa maydon yo‘nalishiga teskari yo‘nalishda v ^– qo‘shimcha tezlik olib, anodga tomon harakatlanadi. Ionlarning tartibsiz harakatiga ularning maydon ta’siridagi ko‘chma harakati qo‘shiladi va elektrolitda turli ishorali ionlarning qarama-qarshi yo‘nalishda ko‘chishi tufayli elektr toki hosil bo‘ladi. Bunday tur o‘tkazuvchanlik ion o‘tkazuvchanlik deb ataladi.

Elektrolitda elektr tokini ximiyaviy, issiqlik va magnit ta`sirlari kuzatiladi.
• Elektrolitdan o`tayotgan umumiy tok musbat (I+)va manfiy(I-) ionlar toklari yig`indisiga teng: I = I⁺+ I^-
Еlеktrоliz hodisasidan kulonometrlarla foydalaniladi. kulonometrlar zanjir orqali o'tgan zaryad kattaligini bevosita o'lchaydi

Elektrolit orqali tok o‘tganda elektrolitning elektrodlarda tarkibiy qismlarga ajralish jarayoni elektroliz deb ataladi. Elektroliz hodisasini 1836- yilda ingliz fizigi Faradey mufassal o‘rgandi va quyidagi ikkita qonunni kashf etdi:

1.Faradeyning birinchi qonuni: elektrodda ajralib chiqqan modda miqdori elektrolit orqali o‘tgan zaryad miqdoriga to‘g‘ri proporsionaldir: m=k·q=k·I·t

bu yerda:q=It- ionlar t vaqt ichida olib o‘tgan zaryad miqdori, m— ajralgan modda massasi, k -proporsionallik koeffitsiyenti bo‘lib, uni moddaning elektrokimyoviy ekvivalenti deb ataladi. elektrokimyoviy ekvivalent elektrolit orqali bir birlik zaryad o‘tganda ajralgan modda massasini bildiradi. CI da uning birligi kg/c (kilogram/kulon )

2.Faradeyning ikkinchi qonuni moddaning elektrokimyoviy ekvivalentini uning kimyoviy ekvivalenti bilan bog‘laydi. Son jihatdan berilgan element massasiga teng bo‘lgan, grammlar (yoki kilogrammlar)da ifodalangan kimyoviy birikmalarda 1,0078 gramm (yoki kilogramm) vodorodning o‘rnini bosadigan o‘lchamsiz kattalik elementning kimyoviy ekvivalenti deb ataladi.