Turkiy guliston yoxud axloq so’zboshi o

BIR IKKI SO’Z
Ban bu asari nochizonami bir necha muallim birodarlarimning iltijolari ila yozmoq va nashr qilmoqg’a g’ayrat va jasorat qilmish edim. Alhamdulillo val minna ikkinchi tab’ina-da muvaffaq o’ldum. Chunki Turkiston maktablarida o’z shevamizda yozilmish mukammal «Axloq» kitobining yo’qlig’i afrodi millatning shunday bir asarga tashna va muhtoj ekanlig’i o’zum muallimlar jumlasidan o’ldig’imdan manga ham ochiq ma’lum o’ldi. Shuning uchun ko’p vaqtlar tajriba so’ngidan adibi muhtaram Shayx Sa’diy usulida yozmoqni, garchi og’ir ish bo’lsa ham, ozimga muqaddas bir vazifa ado qilaroq bu kamchilikni oradan ko’tarmakni munosib ko’rdim.
Va shul maqsadga mabni har bir so’zning oxiriga, ikki-uch band she’r ham yozdim va bu yozgan she’rimning orasida ba’zi arabiy, forsiy she’rlarning tarjima va mazmuni ham ko’rilur. Maorifparvar muallim birodarlarim meni bu asari ojizonamni iltifotsiz qoldurmay, bu xizmati nochizonamni ko’zdan kechurub va bundan so’ng ham banim qalamim ila nashr o’linajaq kitoblarni lutfan maydoni ta’lima qo’ymoq ila barobar tabiiy o’lan nuqsonlarini tanbeh va tanqid qilmakda himmati maorifparvaronalarini bandadan darig’

Aqsom - qismlar, farmonlar (birligi - qism). Ahkom - hukmlar, farmonlar.

Baid - yiroq, uzoq. Balig’ - nafis, silliq.
tutmasalar edi.
Toshkand, Abdulla Avloniy - taxallus «Hijron».
LUG’AT
A
Abas – foydasiz, o’rinsiz. Adovat – dushmanlik, kek. Ajz – kuchsizlik, iqtidorsizlik. Amal – 1) ish, harakat, 2) mansab.
Amora – amr etuvchi, qistovchi, buyuruvchi, hukmron. Anoniyyat – manmanlik, g’urur, xudbinlik.
Arar – sarv, qaddi qomati kelishgan. Arasot – maydonlar, sahnlar (birligi – arsa). Atolat – mutaassiblik, mo’rtlik, bo’shlik. Afv – kechirish.
Afrod – yakkalar, yolg’izlar (birligi – fard). Af’i – zaharli.
Af’ol – harakatlar, qiliqlar (birligi – fe’l). A’mo – ko’r, so’qir.
A’mol – amallar, ishlar (birligi – amal). Axavon – birodarlar, o’rtoqlar.
B
Balohat - ahmoqlik, razillik. Barbod - yelga, havoga sovurmoq. Basit - sodda, oddiy.
Bebok - beparvo, hayosiz, bevosh. Bori - yaratuvchi, Xudo.
Buxl - baxillik, qizg’anchiqlik

Viqor - og’iriik, chidam, ulug’vorlik. Vojib - bajarilishi zarur, majburiy. Voqif - xabardor; biluvchi.

Go’sha – burchak, xilvat, chekka joy. Go’shanishin – xilvatga kiruvchi, xilvatda o’tiruvchi.

Darajot – darajalar, martabalar (birligi – daraja). Daroz – uzun.

Zabon – til.
Bu’z - kiyna, kek, gina, dushmanlik.