Turk xalq adabiyotiga oid terminlar lug‘ati âGÂz-i dâSTÂN

HALK ŞAİRİ. Halk ozanı, sazşairi, âsik. Halk edebiyatı alanında manzum eser verenlerin genel adidir, ama genellikle "âşik" olarak bilinir ve böyle adlandılınır. Azerî Türkleri arasmda, irticâlen (doğaçlama, bilbedâhe) şiir söyledikleri için halk şairi yerine bediheci, Türkmenler'de de ayrı anlamı karşılamak üzere bahşı tabiri kullanılır.

XALQ SHOIRI. Xalq o‘zani, soz chaluvchi shoir, oshiq. Xalq adabiyoti sohasida manzum asarlarni kuylovchilarga beriladigan nom. Biroq ko‘pincha “oshiq” sifatida barchaga ma’lum va shunday nomlanadi. Ozariy turklari orasida badiha bilan (badiha, bilbedoha) she’r so‘zlaganlari uchun xalq shoiri o‘rniga badihachi, turkmanlarda ham ayni shu ma’noni ifodalash uchun baxshi termini ishlatiladi.

HAMZANÂME. Peygamberimizin amcası Hz. Hamza'nın savaşlardaki kahramanlığı, yiğitliği ve cengêverliğiyle efsaneleşmiş hayatını anlatan, çoğu anonim eserler. Hamzanâmeler, geçmiş asırlarda, Türk halkı arasında sevilerek okunan, gecelerimize televizyonun eğemen olmadiği dönemlerde yüzlerce eve konuk olan, "mûbarek /muazzez" kitaplardandır. Bugün bahşı geçen kitapların okunduğunu söylemek mümkün değildir. Dr. Lütfi Sezen'in konuyla ilgili çalışmasi Halk Edebiyatında Hamzanàmeler adiyla kitaplaştırılmış.

XAMZANOMA.Payg‘ambarimizning amakisi Hazrat Xamzaning janglardagi qahramonligi, mardligi va jangovarligi bilan afsonaga aylangan hayotini hikoya qiluvchi, deyarli anonym asarlardir. Xamzanomalar o‘tgan asrlarda turk xalqi orasida sevilib o‘qilgan, tunlari hali televideniya hali kirib kelmagan paytda yuzlab uylarda topilgan “muborak/muqaddas” kitoblardandir. Bugun baxshi o‘tmishdagi kitoblarning o‘qilganligini so‘zlamasligi mumkin emas. Dr. Lutfi Sezenning mavzu bilan aloqador olib borgan tadqiqoti xalq adabiyotida xamzanomalar nomi bilan kitob holiga keltirilgan.

HANE. Halk şiirinde dörtlük anlamında kullanılan bir terim. (Bkz. DÖRTLÜK.)