Turk xalq adabiyotiga oid terminlar lug‘ati âGÂz-i dâSTÂN

QO‘SHIQ. She’r, manzuma. Turklarning islom dinini qabul qilishidan avval paydo bo‘lgan, turli mavzularda (ishq, mardlik, tabiat) kuylanuvchi vaznli va qofiyali she’r ma’nosida keluvchi nomdir. Avvalgi davrlarda “baytlar”, “kuy”, “qo‘shma” ma’nosida qo‘llanilganligini ham ko‘rishimiz mumkin.

KÖY TİYATROSU. Köy seyirlik oyunları. Köyde, kasabada yaşayan insanların özellikle düğünlerde, uzun kış gecelerinde eğlenmek ve vakit geçirmek üzere amatörce sergiledikleri oyunlar. Köy seyirlik oyunların yazılı metinleri yoktur, önceden bu türden izlenilen oyunlardan duyulan sözlere veya doğaçlamaya dayanır. Özel bir sahnesi ve dekoru olmayan köy temsillerinde özel kıyafetler giyilebilir. Kömür tozu, kül, un yerine göre makyaj malzemesi olarak kullanılır. Konuları genellikle kabadir.


QISHLOQ TEATRI. Qishloq tomosha o‘yinlari. Qishloqda, kichik shaharchalarda yashovchi insonlarning asosan to‘ylarda, uzun qish kunlarida xordiq chiqarish va vaqtni o‘tkazish maqsadida havaskorona namoyish qilingan o‘yinlar. Qishloq tomosha o‘yinlarining yozma matnlari yo‘q. oldindan bu turda kuzatib borilgan o‘yinlardan his qilingan so‘zlarga va uydurmalarga asoslanadi. Maxsus sahnasi va dekoratsiyalari bo‘lmagan qishloq spektakllarida maxsus liboslar kiyish mumkin. Ko‘mir kukuni, kul, un o‘rniga ko‘ra makiyaj mahsuloti sifatida qo‘llanilishi mumkin. Mavzulari esa asosan salbiydir.

MESEL. Darb-ı mesel. (Bkz. ATASÖZÜ.) Öğrenci ahlaki küçük hikayelere ve bazı kıssalara da eskiden mesel denmiştir. Tevrat ve İncil'deki kıssalar dahi bu isimle anılır.
MASAL. Zarb-ul masal. (Qarang: MAQOL.) Ahloqiy kichik hikoyalarga va ba’zi qissalarga ham qadimdan masal deyilgan. Tavrot va Injildagi qissalar ham shu nom bilan ataladi.