Turizmda innovatsiya

Ekologik turizmning iqtisodiyotni rivojlantirishdagi o‘rni
G‘arb mamlakatlarida yekoturizmga iqtisodiy soha jihatidan qaraladi, chunki chet yellarda jadal sura’tlar bilan rivojlanib borayotgan yekoturizm iqtisodiy foyda keltiruvchi turizmning yeng istiqbolli turlaridan biri hisoblanadi. Yekspertlarning ta’kidlashlariga binoan, yekoturistlar ko‘pincha o‘rta yoki o‘rtadan yuqori sarmoyaga yega bo‘lgan, har tomonlama ta’minlangan sayohatchilardan iborat. Sayyoramizda inson faoliyati tegmagan yovvoyi tabiat juda kam qolganligi sababli, odatda bunday hududlarga sayohat qilish cheklangan, hamda ularga sayyohat qilish ham sezilarli darajada qimmat bo‘ladi. Shu sababli, yekoturizmda turizmning boshqa turlaridan tushgan daromadlardan bir necha marotaba ko‘pdir. Hozirgi kunda yekoturizm «Jahon sayohat va turizm kengashi» (WTTC) va Butunjahon turizm tashkiloti (BTT) ma’lumotlariga ko‘ra, jadal sur’atlar bilan rivojlanib borayotgan turistik industriyalardan biri hisoblanadi.
Masalan, Kanada davlatida yovvoyi tabiatga sayohat, turizmning umumiy hajmi ichki turizmdan tushgan daromadning 25 % ini tashkil yetadi. Kanada hukumati, faqatgina yekoturizmdan tushgan soliq hisobidan har yili 1,7 mlrd. AQSH dollarida foyda oladi. Bu yesa, hukumat tomonidan yovvoyi tabiatni muhofaza qilish dasturiga ajratilgan mablag‘dan (300 mln. dollar) 5 baravar ko‘pdir. Demak, yekoturizm tabiatni muhofaza qilish tadbirlarini amalga oshirishga katta iqtisodiy hissa qo‘shadi, hamda bunday tadbirlarni to‘la-to‘kis o‘tkazishga katta moliyaviy ko‘mak ham berishi mumkin.
BMT va BTT tashkilotlarining ma’lumotlari bo‘yicha, oxirgi 20 yil ichida yendi rivojlanib borayotgan mamlakatlarda yekoturistlar soni ko‘payib va undan olinadigan daromadlar yildan-yilga o‘sib bormoqda. Masalan, har yili yekoturizmdan Keniya – 1,4 mlrd. Nepal – 1,5 mlrd. AQSH dollarida daromad oladilar. Qayd qilish lozimki, ushbu mamlakatlarning yekoturizmdan olgan daromadi davlat yalpi ichki mahsulotining 60 % iga teng.


O‘zbekiston Respublikasining yekosafari resurslari


3.1-rasm. Ekologik turizmning asosiy biologik xilma-xil resurslari


13.2-rasm. Ekologik turizm markazidagi qushlar