Turizmda axborot texnologiyalari

5.9-rasm. ICMPxabari inkapsulatsiyasL
ICMP xabarlar tarmoqda mavjud marshrutizatorlami qidirishda 
va 
ulaming 
IP-manzilini 
aniqlashda 
ham 
qo‘llaniiadi/ 
Marshrutizator har 7-10 minutga o‘zini “e’lon ” qilib IP- manzilini 
xabarlarida ko‘rsatadi.
UDP foydalanuvchi deytagrammasi protokoli.
Ushbu protokol TCP/IP stekining transport protokollaridan 
biri bo‘lib, RFC 768 standartida ta’riflangan.
UDP (User Datagram Protocol) protokolining asosiy vazifasi -
bu amaliy dasturlaming ma’lumotlarini oddiy mexanizmlardan 
foydalanib uzatish va bunda yetkazilishiga kafolat berilmaydi.
5.10-rasm. Foydalanuvchi deytagrammasining inkapsulatsiyasL
Ushbu vazifani bajarish uchun UDP pastki tarmoqlararo IP 
protokoli vositalaridan foydalanib maTumotlarni uzatadi.
Hozirda barcha operatsion tizimlar ko‘p masalali, shu bois 
UDP protokoli barcha amaliy dasturlar jarayonlari uchun o‘zaro 
ma’lumotlari uzata olishi kerak.
187

---

Amaliy jarayonlari aniq belgilash uchun ular maxsus 
identifikatorlar, ya’ni mantiqiy portlar belgilanadi.
Portland belgilash markazlashtirilgan yoki lokal tayinlanishi 
mumkin.
Mantiqiy portlar va ularga mos xizmatlar va jarayonlar
Port
nomeri
Belgilanishi
Vazifasi
21
FTP
Fayllami uzatish protokoli
23
Telnet
Masofaviy terminal bilan ishlash
25
SMTP
Xabarlarni uzatish protokoli
50,51
IPsec
Autentifikatsiyali sarlavha
69
TFTP
Fayllar uzatishning oddiy 
protokoli
80
WWW-
HTTP
Gipermatnni jo‘natish protokoli
109
POP2
Pochta protokoli pop2
110
POP3
Pochta protokoli рорЗ
194
IRC
Muloqot uchun Internet protokoli
201-206
Apple kompaniyasining 
protokollari
213
IPX
IPX protokoli
443
HTTPS
Himoyalangan HTTP
520
RIP
Marshrut ma’lumotlari haqida 
protokoli
Boshqa xizmat va jarayonlami port bilan belgilash maxsus 
diapazondan beriladi.
TCP uzatishni boshqarish protokoli.
TCP - bu kompyuter tarmoqlarida xostlarda bajariladigan 
amaliy jarayonlar orasida bog‘lanishni ishonchli amalga oshiradi.
TCP bevosita RFC 793 standartiga ta’riflangan va amaliy 
jarayonlami transport vositasi hisoblanadi. UDP dan farqliroq, bu 
yerda ma’lumotlami uzatish kafolatlangan.
188

---

TCP modulining amaliy jarayonlar bilan aloqasi ikki 
tomonlama ma’lumotlar oqimi orqali amalga oshiriladi va har bir 
j arayon port bilan belgilanadi.
Shunday qilib TCP quyidagi mexanizmlami amalga oshiradi:
• Ma’lumotlami ishonchli uzatish;
• Ma’lumotlar oqimini boshqarish;
• Mantiqiy bog‘lanishlami boshqarish.