Туризм, таълим ва и қ тисодиёт тармо қ лар

 
INGLIZ TILI DARSLARIDA NEOLOGIZMLARNING 
AFZALLIKLARI VA KAMCHILIKLARI 
Ikramova A.A.,
Buxoro davlat universiteti 
Shekspir odatda neologism so`zlar ustasi hisoblangan, chunki uning asarida 
kamida 500 ta so'z (tanqidchi, yolg'onchi, yolg'izlik va maslahatchi kabi so`zlar) 
birinchi marta uning asarlarida paydo bo'lgan bo`lib, ammo bu kabi so`zlarni shaxsan 
o`zi yaratganmi yoki boshqa joydan o`zlashtirganmi biz buni bila olmaymiz.[1,164] 
Bugungi kunda ingliz tilining o`sib borishi va rivojlanishi to`g`risida, zamonaviy 
lug'at nashriyotlari bizni eslatib turishidan charchashmaydi. Ingliz tilidagi 
ma'ruzachilar har yili taxminan minggacha yangi qo'shimchalar kiritmoqdalar. So'nggi 
lug'atlarda birinchi marta blog, grok, crowdfunding, hackathon, airball, e-marketing, 
sudoku, twerk va Brexit kabi so`zlar kiritilgan.[2,215] 
Global Language Monitor ma`lumotlariga ko'ra, har yili 5,4 mingga yaqin yangi 
so'zlar yaratiladi; faqatgina 1,000 yoki Shunga o'xshash bosimga aylanib boradigan 
darajada keng tarqalgan so`zlar foydalaniladi.[3,184] Ushbu so'zlarni kim yaratadi va 
qanday qilib? Ularning shakllanishi qanday qoidalarga asoslanadi? Va ular nimani 
ushlab qolishlarini aniqlaydi degan savollar albatta har bir kitobxonni o`ylantiradi. 
Ingliz tilini o'rganuvchilar va ingliz tili ona tili bo'lmagan shaxslar qanchalik chet 
tilini yaxshi bilishlari va neologizmlarni tuShunish va aniqlashlari to`g`risida, misol 
qilib bir tajriba xususida oladigan bo`lsak, Saxara universiteti ingliz tili o`rgatuvchilari 
orasida tajriba olib borilgan. Shulardan 70 nafardan ko`prog`i birinchi, ikkinchi va 
uchinchi kurs talabalari olingan. Ularga hech qanday kontekstli maslahatlar bermasdan 
10 ta neologism so`zlari berildi va ulardan nimani nazarda tutishini tuShuntirish 
so'raldi. Har bir so'rovdan so'ng tadqiqotchilar har neologizmning asl ma'nosini 
ularning javoblarida berilgan ma'nolari bilan taqqoslashgan va muhokama qilishgan. 
So'rovning ikkinchi qismi intervyulardan iborat bo`lgan. 30 nafar talaba (o'nta talabalik 
namunasi: har bir sinfdan beshta erkak va beshta ayol) va talabalarning birinchi 
faoliyatni baholashiga va neologizmlarni til saboqlariga joriy etishga bo'lgan 
munosabatiga qaratilgan. [4,345]. 
Ushbu tajriba Shuni ko`rsatadiki, chet tilini o`rgatuvchilar hamda turli kurslarda 
tahsil oluchilar o`zlariga notanish bo`lgan so`zlarga qanday munosabat bildirishlari va 
bu so`zlarni qanday qabul qilishlari tajribadan o`tkazilgan. Bundan tashqari neologizm 
so`zlarni kontextda qo`llash va ulardan foydalanish tartiblari kuzatildi desak xato 
bo`lmaydi.