Тупроқшунослик асослари

Тупроқни ҳаракатчан азот миқдори бўйича гуруҳлаш 
 
Гуруҳ номери 
Таъминланганлик 
даражаси 
Минерал азот 
миқдори, мг/кг 
Харитада белгиланадиган 
Ранги 
Чизиқ шакли 
1 
Жуда паст 
<20,0
Сариқ
Нуқта
2 
Паст
20,1-30,0 
Оч яшил 
Пунктир 
3 
Ўртача
30,1-50,0 
Ҳаво ранг 
Горизонтал 
чизиқ 
4 
Юқори
50,1-60,0 
Оч сиѐҳ ранг 
Вертикал 

---

ТУПРОҚШУНОСЛИК АСОСЛАРИ
347 
чизиқ 
5 
Жуда юқори 
>60,0 
Сиѐҳ ранг 
Тўғри катак 
Тупроқларни ҳаракатчан фосфор миқдори бўйича гуруҳлаш. 
Мвайян тупроқ типи учун тавсия этилган услублардан бири бўйича 
ҳаракатчан фосфор миқдори аниқлангач, барча тупроқлар ҳаракатчан фосфор 
билан таъминланганлигига кўра бешта гуруҳга бўлинади: жуда паст, паст, 
ўртача, юқори, жуда юқори. Ҳар бир гуруҳ учун алоҳида ранг белгиланган 
бўлиб, хаританомани бўяшда ана шу ранглардаги буѐлардан фойдаланилади. 
Одатда фосфор миқдорининг ортиб боришига қараб хаританомалар оч 
яшилдан бинафша рангача бўялади.
17-жадвал 
Тупроқни ҳаракатчан фосфор миқдори бўйича гуруҳлаш 
Гуруҳ 
номери 
Таъминланганлик 
даражаси 
Р
2
О
5
Мачигин 
усули бўйича 
Харитада белгиланадиган 
Ранги 
Чизиқ 
шакли 
1 
Жуда паст 
<15,0 
Оч яшил 
Нуқта 
2 
Паст
15,1-30,0 
Яшил
Пунктир 
3 
Ўртача
30,1-45,0 
Оч ҳаво 
ранг 
Горизонтал 
чизиқ 
4 
Юқори
45,1-60,0 
Ҳаво ранг 
Вертикал 
чизиқ 
5 
Жуда юқори 
>60,0 
Бинафша 
ранг 
Тўғри катак 
Тупроқдаги алмашинувчан калий миқдори бўйича гуруҳлаш.
Тупроқлардаги алмашинувчан калий миқдори аниқланган барча 
тупроқлар калий билан таъминланганлигига кўра бешта гуруҳга бўлинади: 
жуда паст, паст, ўртача, юқори ва жуда юқори. Калий миқдоринингортиб 
боришга қараб ушбу гуруҳлар харитада оч сариқ ва тўқ жигарранглар 
оралиғидаги беш хил ранг билан белгиланади. Тупроқларни алмашинувчан 
калий билан таъминланганлик даражасини хаританомада турли шаклдаги 
чизиқлар билан ҳам ифодалаш мумкин, масалан, горизонтал, пунктир ва 
вертикал чизиқлар ва тўғри катаклар шаклида.
18-жадвал