Тупроқшунослик асослари

ТУПРОҚШУНОСЛИК АСОСЛАРИ
349 
маълумотларидан, авторлик оригиналлардан, мавжуд фонд карталари ва 
бошқалардан дастлабки маълумотларни тўплаш. Картографик ва фонд 
материалларини, растрли тасвирларни бир хил масштабга келтириш, сўнгра 
уларни компьютер хотирасига жойлаш.
2. Яратилаѐтган картанинг мавзули қатламларини, уларга тегишли 
жадвалларни ишлаб чиқиш ва уларни тахлил қилиш. Маълумотлар базасини 
яратиш. Объектлар таснифи мавжуд жадваллар (атрибутлар) ва матн 
маълумотларни ЭҲМ хотирасига киритиш. Шартли белгилар тизимини 
ишлаб чиқиш.
3. Картанинг мавзули қатламларини мувофиқлаш, картографик 
тасвирни ҳосил қилиш ва уларни тахрир қилиш. Картанинг компоновкасини 
ишлаб чиқиш ва уни нашрга тайѐрлаш. Картани нашр қилиш.

---

ТУПРОҚШУНОСЛИК АСОСЛАРИ
350 
V.КЕЙСЛАР БАНКИ 
 
1-КЕЙС.Тупроқшунослик фанини ўқитишда 
педагогик технологияларни ўрни кейс-технология. 
 
Кириш. 
Xозирги кунда қишлоқ хўжалик мутахассислари зиммасидаги 
энг муҳим вазифа-бу тупроқ унумдорлигини сақлаш, уни йил сайин мунтазам 
ошириб 
боришдан 
иборат. 
Суғориладиган 
ерлар 
ва 
келгусида 
ўзлаштириладиган ерларнинг тупроқ қатлами мелиоратив шароитлари, сифат 
таркибининг тавсифи ҳамда ерларни иқтисодий жиxатдан баxолаш тадқиқ 
қилинган, уларнинг қишлоқ-хўжалигида фойдаланиш жараѐнидаги ўзгариш 
хусусиятлари 
ѐритилади. 
Эрозия 
жараѐнларининг 
ривожланиш 
қонуниятлари, тупроқни эрозиядан мухофаза қилишни ўрганиш ва олинган 
натижалардан 
амалда 
фойдаланиш, 
асосий 
тупроқ 
типларининг 
унумдорлигини ошириш ва ер майдонларидан оқилона фойдаланган xолда 
қишлоқ хўжалик экинларидан, мўл ҳосил олишга имкон яратади.Тупроқни 
эрозиядан сақлаш мваммоси дунѐнинг арид иқлимли минтақасида 
жойлашган мамлакатлар учун шу жумладан Ўзбекистон xудуди учун ҳам 
долзарб мваммодир. 
Чунончи, республикада эрозияга учраган ер майдонлари 1772,3 минг 
гектарни ѐки xайдаладиган ерлар умумий майдонининг 40 фоизини ташкил 
этади. Шулардан 721,9 минг гектари ирригация эрозиясига, салкам 50 минг 
гектари жарлик эрозясига 700,4 минг гектари лалми эрозиясига ва 1,6 миллон 
гектаридан кўпроқ шамол эрозиясига дучор бўлган.