Tuproqshunoslik va geografiya

2.3. Aholining kasb-kori va iqtisodiy turmushi asosida vujudga kelgan joy nomlari (professionimlar)
Aholi manzilgohlari nomlanishida xalqning iqtisodiy turmush tarzi, shug’ullanuvchi kasb-kori, xo’jalik faoliyati muhim omil hisoblanadi. Respublikamiz toponimiyasida kasb-hunar va mashg’ulot nomlarini ifodalovchi toponimlar alohida o’rinni egallaydi. Bu turdagi joy nomlari qadimiy kasb-kor va hunarmandchilikning hamda savdo sotiqning xarakterli belgisini bildiradi.
BOBOTADARE. Tuman markazidan 5 km janubi-sharqda, Do’rman qishloq fuqarolar yig’ini hududida joylashgan. Bobotadare — tojikcha: «Bobo tagi dare» so’zlaridan olingan bo’lib, «eshik tagidagi bobo» degan ma’noni bildiradi. Qishloq nominiig bunday deb atalishi haqida shunday rivoyat bor: Shu kishloqlik bir boyning xizmatkori qishin-yozin eshik oldida uxlar emish. Asli avliyosifat bu odam o’z xo’jayiniga sidqidildan xizmat kilgan, hech qachon kasal bo’lmagan. Keksaygach, xo’jayini uni «boboyi tagi dare» deb atay boshlagan. Vafotidan so’ng uning avliyosifat ekanligi haqida gaplar tarqalgach, kishloq shunday yuritila boshlagan.Shunga yaqin boshqa bir rivoyatda qishloq nomi «Boytagidare» (boy eshigining tagi) so’zlaridan kelib chiqqan deyiladi.
DORIGAR. Tuman markazidan 7—8 km shimolda, Jo’yrabod qishloq fuqarolar yig’ini hududida joylashgan. Dorigar—Qalon qishlog’idan ajralib chiqqan. Shayx Shibli, Murdasho’ylar, Tojiklar, Dorigar qishloqlarini birlashtirgan qadimiy qishloq. Dorigar toponimi haqida turlicha fikrlar bor: Aytishlaricha, Amir Temur zamonida Hamroboy degan bir kishi shu qishloqda otuv qurollari uchun o’q-dori yasaydigan mashhur usta bo’lgan. Xalq orasida «Hamroboy do-rigar» deya nom chiqargan. Qishloq ham uning nomi bilan «Hamroboy dorigarning qishlog’i» deb atalgan. Vakt o’tishi bilan Hamroboy ismi tushib qolib, qishloq «Dorigar qishlog’i»nomini olgan degan taxminlar mavjud. Joy nomlari tadqiqotchilari Zarif Do’simov va Xudoyberdi Egamovlar «Dorigar» so’zini: o’q, dori (porox) yoki «malham», «davo» .ma’nosida emas, balki «dor» (dur) old qo’shimchasi bo’lib, biror ob’ektdan uzoqda joylashganini anglatadi, «gar» (gird)—dumaloq, aylana va qo’rg’on, qishloq so’zlaridan yasalgan bo’lib, «aylana qishloq, atrofi o’ralgan qishloq» degan ma’noni anglatadi, deb izohlaganlar.