Tuproqshunoslik va geografiya

Relyefi va foydali qazilmalari. Tumanning yer usti tuzilishi Zarafshon daryosining allyuvial yotqiziqlaridan tarkib topgan tekislikdan iborat bo’lib, uning mutlaq balandligi shimoli-sharqdan, janubi-g’arbga tomon 260 metrdan 230 metrgacha pasayadi. Tumandagi eng baland nuqta Vobkentdaryoning Zarafshon daryosidan ajralish joyiga, ya’ni Xarxo’r Gidrouzeli atrofiga to’g’ri keladi. Bu joyda yer ustining mutlaq balandligi 265 metrdan oshadi. Tuman relyefidagi qiyalikning o’zgarishini mavjud irrigatsiya tarmoqlarining yo’nalishida ham yaqqol ko’rish mumkin.
Tumanda relief hosil qiluvchi asosiy omil allyuvial jarayonlar ekanligi, ya’ni bu yerdagi yotqiziqlarning doimiy oqar suvlar natijasida vujudga kelganligi va tuman geologik tuzilishining o’ziga xosligi, unda qazilma boyliklarning nisbatan kam bo’lishiga olib kelgan. Mavjud qazib olinadigan tabiiy boyliklar shag’al, qum, gil, g’isht xom ashyosi kabi mahalliy ahamiyatga ega bo’lgan qazilmalardan tumandagi yo’l, uy-joy va boshqa qurilish ishlarida foydalaniladi.
Shag’al xomashyosiga Qorako’ldaryoning eski o’zani atroflari boy bo’lib, undan nafaqat Vobkent tumani, balki qo’shni tumanlar ehtiyojlari uchun ham foydalaniladi. G’isht xomashyosi hududning hamma yerida mavjud. Undan mahalliy g’isht zavodlarida qurilish va keramika mahsulotlari ishlab chiqiladi. Gil tumanning shimoli-g’arbiy qismida ko’proq. Aholi uni tandir va turmush ehtiyojlari uchun turli idishlar ishlab chiqarishda ishlatadi. Shuning uchun ham hunarmandchilikning bu turi bilan Vobkent shahridan shimolda yashaydigan aholi keng shug’ullanadi.