Tuproqshunoslik va geografiya kafedrasi bitiruv malakaviy ish

2.3. Qadimdan sug`oriladigan o`tloqi AGROKIMYOVIY TAHLILLAR.
Tajribani boshlashdan oldin, tuproqni unumdorligi va boshlang’ich agrokimyoviy holatini aniqlash maqsadida II- takrorning hamma variantlaridan 0-30, 30-50 sm har bir variantining 5 nuqtasidan chuqurcha qazib, tahlil uchun tuproq namunasi olindi. Hozirgi dehqonchilikda va madaniy o’g’itlardan unumli foydalanishda tuproq unumdorligini belgilangan hosildorlik ekladigan ekin turi yerga beriladigan o’g;it turi, miqdori uni qo’llash muddati, ishlari va o’simliklarning ozuqa moddalariga bo’lgan talabini hisobga olib moddaning o’g’itlarinu qo’llash, qo’llanilayotgan o’g’itlarni samaradorligini va olinayotgan hosil sifatini yaxshilashda imkon beradi.
Shuning uchun tajriba olib borilayotgan tuproqning boshlang’ich agrokimyoviy, agrofizikaviy va meliorativ holatini aniqlamasdan turib, madaniy o’g’itlarni qo’llash birmuncha qiyinchilik va isrofgarchilikka olib keladi. Shularni hisobga olgan holda bajarilgan labaratoriyaviy tahlilar natijasi, shuni ko’rsatadiki, tuproqning 0-30 sm qatlamida chirindini miqdori 0.668-0.975 % umumiy azot 0.120 dan 0.165 fosfor 0.175-0.235 % va o’simliklar o’zlashtira oladigan ozuqa moddalari N- NO3-2.6 dan 9.5 fosfor 26.0-43.6 mg/kg va kaliy 55.0-89.0 mg/kg miqdorda ekanligi aniqlandi.


V.1.2. TUPROQNING AGROFIZIKAVIY VA ISSIQLIK
XOSSALARI.
Malumki, tuproqning hajm og’irligi, issiqlik rejimi, mexanik tarkibi, ozuqa moddalar bilan ta’minlanganligi, sho’rlanish darajasi, suv o’tkazuvchanligi, va boshqa ko’rsatkichlari tuproqning fizikaviy sharoitlarining eng muhim xossalari hisoblanib, ularni yaxshilash muhim hisoblanadi. Chunki, tuproqning gorizontlarida bu xossalarni o’zgarishi ko’rsatadi. Natijada tuproqning biologic aktivligi va ozuqa rejimlarini o’zgartiradi. Tuproqning hajm og’irligi bir xil (40m) haydov chuqurligida va 3 muddatda o’rganiladi.
Ekishdan oldingi muddatda 0-10 sm tuproq qatlamida tuproqning hajm og’irligi 1.32 g/sm3 ni tashkil qiladi. Tuproqning agrofizikaviy xossalarini ko’rsatishicha, mexanik tarkibi o’rta qumoq 0-30 sm qatlamda hajm og’irligi 1.30-1.32 g/sm3 , 30-50 smda esa 1.32-1.34 g/sm 3ni tashkil qiladi. Makkajo’xorining urug’lari 0-5 smda issiqlik 9.2-15.6 c da bo’lganda 9-6 kunlari o;sib chiqa boshlaydi. Ammo shuni aytish kerakki, viloyatimizning tuproq iqlim sharoitida 10.04, 20.04 30.04.08 muddatda ekilgan makkajo’xoriga nisbatan o’sishi va rivojlanishda orqada qolib hosildarlikka salbiy ta’sir qilishligi tajribada o’z isbotini topdi.