Tuproqlar geografiyasi

sm
tartibi - m aium vaqtda tuproqqa suv kirishi, 
aralashishi, yigs ilishi va sarfi kabi barcha hodisalar mujassamlanmasL
Tur 
™ avlodlar orasida ajratiladigan tuproq gurahlari boiib, 
tuproq paydo qiluvchi jarayonlammg borish jadailigiga ko‘ra 
ajra-
tiladi. Masalan, podzollamsh jarayonlarida gumus to‘plamshining 
jadalligi' va uning chuqurligi, slio'rlanish, eroziyaianish darajasi 
singari turlami belgilovchi ko‘rsatkichlar hisoblanadi.
Tuproq razryadi - tuproq ona jmslarming kelib chiqishi 
asosida boiinadi. Masalan, morenajinslari, allyuvial, flyuviglyatsial 
va lyossimon jinslar singari iarda hosil boiadigan tuproq laming har 
qaysisi alohida razryadlami tashkil etadi.
Tipclm - tuproq tiplari orasida ajratiladigan taksonomik birlik 
boiib, asosiy hamda qo'shimcha tuproq paydo qiluvchi jarayon- 
laming borishida ayrim sifat farqferi.
Tip - deyarii bir xildagi tuproq paydo boiish jarayonlari 
kechadigan 
hamda o4xshash tabiiy ~ geografik sharoitlarda kaita 
maydonlarda shakllangan aniq tuproq.
Tuproq 
zonasi - zonal va irnga yondosh intrazonal tuproqlar 
egailagan hudud. Tuproq tiplari shimoldan janubga, shuningdek, tekis- 
likdan balandlik (togiik)ka ko‘tarilisli bilan asta-sekm o*zgarib boradi 
va har qaysi joyda o‘ziga xos tipdagi tuproq zonasini hosil qiladi.
Tuproq 
g4ovak!igi - tuproq hosil boiish jarayonida bo‘shliq~ 
laming umumiy ha?miy yigindisi.
Umumsy ^dVaklik — tuproqdagi hamma teshiklaming uning 
Imjmiga nisbatan olingan jami yigindisi (% hisobida).
Unumdorlik - tuproqning o£simliklami suvva oziq elementlar 
bilan bir vaqtmng oszida, uzluksiz ta’mmlab t e a olish qobiliyati.
Yarim gidromorf tuproqlar - yemsti suvlari vaqtincha to‘p- 
lanadigan hamda yemsti suvlari 3-6 m chuqurlikda joylashgan 
sharoitda shakllanadi.
155

---