Tuproq eroziyasi I. Kirish. II. Asosiy qisim Tuproq eroziyasi haqida tushuncha va uning turlari

2.3Shamol eroziyasiga uchragan tuproqlar quyidagi gradasiya asosida ajratiladi:
1) kam uchirilib, olib ketilgan tuproq - gumusli qatlamining 20 foizigacha uchirilib ketilgan;
2) o'rtacha - uchirilib olib ketilgan tuproqni chirindili qatlami 20-40 foizgacha;
3) kuchli - shamol ta'sirida uchirib olib ketilgan tuproqni chirindili qat1ami 40 foiz vа undan ko'p qismi kamaygan bo'ladi.
S huni ta'kidlash lozimki, suv vа shamol eroziyasini yuyilish darajasini aniqlashda - asosan etalon qilib eroziyaga chalinmagan bir xil o'xshash sharoitdagi tuproqni profilini qabul qilish taysiya etiladi. Umuman, O'zbekistonda eroziyaga chalingan tuproqlarni xaritalash, eroziyalanish darajasini aniqlashda tuproqning chirindili qayatini (A+B₁+B₂) qalinligi, tuproqni yangi yaralmalari oq mog'orli vа konkresiyali karbonat vа gips yig'ilmalarini boshlanish chegaralari hamda qo'shimcha ko'rsatkich sifatida A+B₁+B₂ gorizontlardagi chirindi zahiralari asosiy ko'rsatkich qilib olinadi. Ayni ma'lumot manbalari keltirilgan O'zbekistondagi jamoa xo'jaliklari, fermerlarni yirik masshtabli tuproq xaritalarini tuzishda, bonitirovkalashda foydalanilgan vа hozirda ham foydalanilmoqda.
III.Tuproq eroziyasiga qarshi kurash tadbirlari.
Tabiatda suv vа shamol eroziyasilari ko'p hollarda bir - biri bilan o'zaro bog' liq. Buni eroziyaga qarshi kurash tadbirlarini ishlab chiqishda e'tiborga olish zarur. Tuproqni eroziyadan saqlash eroziyaning riyojlanishini oldini olish bo'yicha tadbirlardan vа eroziya riyojlangan maydonlarda unga qarshi kurash tadbirlardan tashkil topadi. Tuproqni Suv vа shamol eroziyalaridan saqlashga qaratilgan kompleks tadbirlar tashkiliy-xo'jalik, o'rmon-meliorasiya, gidrotexnika vа agrotexnika gruppalarga bo'linadi.
Tashkiliy-xo'jalik tаdbirlari - eroziyaga qarshi tadbirlar rejasini asoslash vа tuzish hamda uning bajarilishini ta'minlash (уеr maydonlarini rasional ajratish. Tuproqlarni himoyaloychi almashlab ekishlar, mintaqalar bo'yicha dehqonchilik sistemasi, mollarni boqishni tartibga solish vа h.k).