Tuban o‘simliklar

Porphyralar

Yilning qish davrida vegetativ hujayralar spermatangiylarga aylanadi. Ularda 64-128 erkak gameta-spermatsiylar hosil bo‘ladi, ular bo‘kishi (jelatinlanishi) hisobiga tashqariga chiqadi. Sperma-tsiylarda yirik yadro va reduktsiyalangan xloroplast mavjud. Spermatsitlar karpogonga suv oqimi bilan keladi.

Karpogon tashqi ko‘rinishidan vegetativ hujayralarga o‘xshaydi, ulardan kichkina o‘simtasi borligi bilan farqlanadi xolos. Spermatsiy karpogonga birikkanidan keyin po‘st bilan o‘raladi va borlig‘ini kanal orqali karpogonga qo‘yadi.
Urug‘lanish sodir bo‘lganidan keyin karpogonning diploid borlig‘i 4,8,16 va 32 diploid karposporalarga bo‘linadi. Ular karpogon devori emirilganidan keyin tashqariga chiqadi.
Karpospora unib tarmoqlangan ip tallomni hosil qiladi. Bu bosqichda konxospora deb ataladigan maxsus tipdagi monospo-ralarni hosil qiladi. Konxosporalar ipni yonida bir qator joylashgan konxosporangiylarda hosil bo‘ladi. Manashu konxosporangiylardan porfiraning yassiyaproq tuzilishli tallomi hosil bo‘ladi. Konxospora unayotganda reduktsion bo‘linish ro‘y beradi shu boisdan yuzaga kelayotgan tallom gaploid. Porfira yosh davrida monosporalar hosil qilib vegetativ tarzda ko‘payadi. Monosporalar parfira tallomini yuqorigi yuzasida hosil bo‘ladi. Porfirada jinsiy ko‘payish ro‘y bermaydi.
Porfiraning 70 ga yaqin turlari malum. Ularda P.ezoensis turi maxsus ko‘paytirilib ovqat sifatida istemol qilinadi. Porfirani oziqlik qimmati tarkibidagi ancha yod, vitaminlardan V va S, minerallarning hamda 20-25% miqdorda (quruq modda hisobiga) oqsillar mavjud.
Porfirani YAponiyada XVII asrning oxiridan beri ko‘paytiriladi, har yili 350 ming tonnaga yaqin maxsulot olinadi. Parfirani etishtirishda 3000 dan ortiqroq kishilar ishtirok etib har yili 2,5 mldr AQSH dollari hisobida baholanadi.

Rodimeniofitsalar – Rhodymeniophyceae (florida) (Florideophyceae) sinfi

Sinf Rhodymenia (grek. rhodon – pushti, hymen – membrana) turkumi bilan nomlangan. Apikal o‘sadigan hujayralari teshik bog‘lamlari bilan bog‘langan, hayotiy davrida asosan uch gametofit, gominokarp (karposporofit) va tetrasporafit bosqichli qizil suvo‘t. Reproduktiv hujayralari yani tetrasporangiylar, monosporangiylar, spermatangiylar, karposporangiylar odatda terminal (tallomni uchida) yoki ipning yonboshida joylashgan. Trixogana karpogon terminal yoki lateral, gonimokarp (karposporafit) bevosita karpogondan rivojlanadi.
SSU – RNA genlarida nukleotidlarning joylanishini o‘rganil-ganda floridalarni to‘rtta yo‘nalishda rivojlanganligi aniqlangan. Birinchi yo‘nalish yakka Hildenbrandiales tartibi (ularda jinsiy rivojlanish yo‘q). Ikkinchi yo‘nalish monofilik 10 tartibdan iborat. Uchinchi yo‘nalish Ahnteltiales va Pihiellales tartiblaridan iborat. To‘rtinchi yo‘nalish yuksakdarajada tuzilgan qolgan barcha qizil suvo‘tlarni jamlagan.

Gildenbrandiyalar - Hildenbrandiophycidae kenja sinfi

Gildenbrandiyalar – Hildenbrandiales tartibi
Bu tartibning suvo‘tlari Cryptonemiales tartibida oila sifatida qaralgan. Biroq bir qator belgilari – jinsiy ko‘payishni yo‘qligi tetrasporani hosil qilishidagi o‘ziga xoslik (kengaygan kontseptakullarda) ularni alohida tartib sifatida qabul qilishga asos bo‘lgan. Floridalar orasida eng sodda tuzilishlisi deb hisoblanadi.