Tuban o‘simliklar

Ulvophyceae filogenetik aloqalari (L.A.Lewis, R.M.Mc Court, 2004)
Ulotrikslar – Ulothrichales tartibi
Tartibga mansub vakillar bir hujayrali (Codiolium), tarmoq-langan ip (Spongomorpha), oddiy ip (Ulothrix), bir qavatli yassiyaproq (Monostroma) tuzulishli tallomga ega. Rivojlanish davrida kodiolum bosqichi bo‘lib uni unishda meyoz gaploid sporalar hosil bo‘ladi. Gametalari vegetativ hujayralarda shaklla-nadi.
Ulothrix turkumiga mansub turlar tarmoqlanmagan ip, substratga maxsus bazal hujayrasi bilan birikadi. Hamma hujayralari (bazaldan boshqa) bo‘linib zoospora va gametalarni hosil qilaoladi. Hujayrasining ko‘p qismi hujayra shirasi vakuola bilan egallangan.sitoplazmada yadro va yassiyaproq shaklidagi xloroplast bor.
Jinssiz ko‘payganda hujayralarda bittadan 32 ta gacha to‘rt xivchinli zoosporalar hosil bo‘lib ular hujayra devoridagi tirqishlar orqali chiqadi. Zoosporalar mayda tangachalar bilan qoplangan. Mikro va makrozoosporalar bo‘lib ular kattaliklari, ko‘zini joylanish va suzish vaqtlari bilan farqlanadi. Suvga chiqmaydigan zoosporalar qalin qobiq bilan o‘ralib aplanasporalarga aylanadi. Jinsiy ko‘payish davrida ikki xivchinli izogametalar hosil bo‘ladi.



Ulotrikslar

Turli iplarda hosil bo‘lgan gametalar suvda o‘zaro qo‘shilib to‘tr xivchinli zigotani hosil qiladi. Malum muddat zigota suvda suzganidan keyin substratga o‘tirib qalin qobiq bilan o‘raladi, tinim davrini o‘taganidan keyin zigota 4-16 gaploid zoosporalar yoki aplanosporalar hosil qilib ular substratga birikadi va unib yangi Ulothrix ipini hosil qiladi.

Dengiz va chuchuk suvlardagi turli predmetlarda yashil gilamlar hosil qilib o‘sadi.



Ulvalar_–_Ulvales_tartibi'>Ulotriksning izomorf holda jinsiy va jinssiz ko‘payishining navbatlanishi

Ulvalar – Ulvales tartibi

Dengizlarda tarqalgan, bir yoki ikki qavatli bir yadroli hujayralardan iborat tallomli suvo‘tlar. Har bir hujayrasida bittadan katta parietal joylashgan xlorofill bor. Rivojlanishi izomorf gallanishli gaplodiplobiont tarzda ro‘y beradi. Gametofitda ikki xivchinli izo - va geterogametalar, sporofitlari to‘rt xivchinli zoosporalarni hosil qiladi. Maxsus zoosporalar va gametangiylari yo‘q. Zoosporalar va gametalari

Ulvalar
yalong‘och, qalin po‘stsiz. Gametalari urug‘lanmasdan gaploid nasl hosil qilaoladi. Poliploidiya holati ham malum. Dengizlardi va chuchuk suvlarda tarqalgan.
Ulva yassiyaproq bir yillik tallomli suvo‘t. Tanasi doirasimondan keng yassiyaproqchaga, ko‘pincha teshikli, chekkasi qirqilgan yoki bo‘laklarga bo‘lingan, tekis yoki to‘lqinsimon qirrali. Tanasi bir santimetrdan bir metr balandliklargacha, g‘o‘rasharoq, substratga birikkan bo‘ladi. Rivojlanishning dastlabki davrlarida ipsimon ko‘rinishida bo‘lib Ulothrix tallomiga o‘xshaydi. Keyinchalik hujayralarini ikki yo‘nalishda bo‘linishi bilan ikki qavatli yassiyaproq (plastinka) ko‘rinishiga ega bo‘ladi. Hujayralari bir yadroli, xloroplasti bitta yoki bir nechta pirenoidli. Rivojlanashida diploid sporofit va gaploid gametofit navbat bilan almashinib turadi. Zoosporalari to‘rt xivchinli, salbiy fototaksis xususiyatga ega.
Jinsiy jarayon izomorf va geteromorf tarzda ro‘y beradi. Gametalarning kopulyatsiyasi turli tallomlardan hosil bo‘lganlarida sodir bo‘ladi. Bitta tallomni o‘zidan hosil bo‘lgan gametalar o‘zaro qo‘shilmaydi. To‘rt xivchinli planozigota malum muddat davomida harakatda bo‘lib keyin substratga o‘tiradi. Unish davrida diploid yadro mitoz bo‘linadi, birinchi marta bo‘linganda hosil bo‘lgan hujayradan bittasi rizoidni ikkinchisi vegetativ tanani hosil qiladi. Ayrim turlarida partenogenetik rivojlanish bilan yangi tallom hosil bo‘ladi.