|
Dinophysis turkumida uzunasiga joylashgan ariqcha shakli va kattaliklari turlicha qanotchali. Ayrim turlari dengiz qirg‘oqlarida “qizil quyish”larni hosil qiladi.
Gonianlakslar – Donyanlacales tartibi Hujayralari bittadan yoki koloniyalar hosil qiladi, sovutida shoxsimon ko‘rinishda o‘simtasi bor. Gonyaulax turkumining hujayralarida po‘st yoki bu holatdagi sovut ko‘payganda eski sovutni hosil bo‘lgan ikkita hujayra yarimtadan bo‘lib oladi. Dengizlarda tarqalgan, chuchuk suvlarda bir tur uchraydi Sreation turkumida sovutning oldingi va orqa tomonlarida ikki uchta o‘simta mavjud. Ko‘pchiligi fotosintezlaydi, fagotrofiyani ham amalga oshiradi jinsiy jarayon geterogam. Asosan dengizlarda, chuchuk suvlarda to‘rt turi tarqalgan.
Peridinlar – Reridiniales tartibi
Bu tartibga mansub turkumlarda sovut ko‘p burchaklisel-lyulozadan iborat bo‘lakchalardan tashkil topgan, bazi turlarida o‘simtalari bor. Ko‘pchilik turkumlari dengizlarda tarqalgan.
Peridinium turkumida hujayra aniq ko‘rinadigan qalqonlardan tashkil topgan. Sovutli uni o‘simtalari yo‘q. Vegetativ ko‘payganda sovut yangidan hosil buladi. Jinsiy jarayon u tarqalgan muxitda azot etishmaganda izogam tarzda roy beradi. Bu turkumning vakillarini deyarli barchasi chuchuk suvlarda tarqalgan.
Peridinlar. Peridinin o‘ngda pastda-Ceratium;
Peridininlar
Gimnodinialar – Gymnodiniales tartibi
Bu tartibning vakillari harakatlanada hujayralarida o‘simtalari yo‘q. Dengizlarda va chuchuk suvlarda tarqalgan.
Gymnodinium turkumida ko‘ndalang ariqcha hujayrasining o‘rtasidan o‘tadi. Rangli va rangsizlari ham bor. Ko‘payishi vegetativ amalga oshadi. Asosan dengizlarning planktonida qisman shortob va chuchuk suvlarda tarqalgan.
Noktilukofitsalar sinfi – Noctilucophycae
Bu sinf bitta noctilicales tartibidan iborat xolos, hamma turlari dengizlarda tarqalgan.
Noctilica turkumining hujayralari po‘stsiz, rangsiz, sferik ko‘rinishli ancha katta diametri 2 mm gacha etadi. Sitoplazma-sidagi ancha katta vokuola uni suv yuzasida bo‘linishini osonlash-tiradi. Rivojlanishi gameta reduksiali giplobiot tarzda amalga oshadi.
O‘SIMLIKLAR – PLANTAE SALTANATI
O‘simliklar saltanati fotosintezlovchi organizmlar hisoblanib ularning geterotrof ajdodlarisianobakteriya hujayrasi bilan birlamchi simbioz hosil qilishlari natijasida xloroplastlariga ega bo‘lgan. SHuning natijasidasianobakteriya xloroplastga aylangan. Bunday xloroplastlarda po‘st faqat ikki membranali va odatda xlorofill S yo‘q. Bu saltanatga Viridiplantae olami mansub bo‘lib yashil suvo‘tlari ( tom manoda ) va yuksak o‘simliklar mansub. Ularning xloroplastlarida xlorofill v va kraxmal bo‘ladi. Viridiplantae olami qizil suvo‘tlaridan iborat, ular qizil suvo‘tlar vasianid suvo‘tlarni birlashtiradi. O‘z navbatida qo‘shimcha tarmoq sifatida “ yashillar + qizillar ” glaukotsistofit suvo‘tlar sifatida qaraladi.
GLAUKOTSISTOFITALAR – GLAUCOCYSTOPHYTA BO‘LIMI
Glaukotsistofitlar quyidagi umumiy tavsiflarga ega.
Tallomi monad, kokkoid va palmelloid tabaqalangan, bir hujayrali va koloniya hosil qilgan.
Harakatlanadigan hujayralari bir hil uzunlikda emas, ikki qator noziq tuklar bilan qoplangan.
Xloroplastlari bir hujayralisianobakteriyalarga yaqin; ular-ning po‘stida yupqa peptidoglikanli qavat bor. Xloroplastlari ko‘k-yashil rangda, yashil xlorofil a ko‘k fikotsianin va allofikotsia-ninlar bilan qoplanib turadi. Bu pigmentlar tilakoidlarning ustidagi xuddi ko‘k-yashil va qizil suvo‘tlardagi kabi fikobilisomalarda joylashgan.
Tilakoidlargranalarga jamlangan. Ular bittadansianobakte-riyalar va qizil suvo‘tlardagi kabi o‘zaro teng uzoqlikda turadi.
Xloroplastdagi DNKsianobakteriyalardagi kabi xloroplast-ning markazida poliedr tanachalar ham topilgan, ular Rubisko fermenti bor.
G‘amlangan mahsulot – kraxmalsitoplazmada donalar holida to‘planadi.
Mitoxondriylar yassiyaproq kristli.
Hujayra po‘sti plazmolemmadan iborat va uni ostida alveol va mikronaylar bor. Hujayrasining devoridasellyuloza bo‘lishi mumkin.
Ko‘payishi vegetativ va jinssiz ( zoosporalar va avtosporalar bilan ) o‘tadi. Jinsiy ko‘payish aniqlangan emas.
CHuchuk suvlarda tarqalgan.
Bu uncha katta bo‘lmagan bo‘limga mansub organizmlar o‘zlaridagi xloroplastlarni o‘ziga xos tuzilishi bilan tadqiqotchilarda qiziqish hosil qilgan. Ularning plastidlari maxsus qadimgi yo‘na-lishda. Bo‘lim bitta Glaucocystis, Gloeochaete, Archeopsis, Glauco-cystopsis, Peliania, Strombilomonas, Cyanoptyche, CHalarodora turkumlaridan iborat.
Glaukotsistofitlar chuchuk suvlarda planktonda va birikib ham uchraydi. Bunday joylarda olingan namunalarda ularni boshqa suvo‘tlardan plastidining yorqin ko‘k-yashil rangi mavjudligidan, ko‘k-yashil suvo‘tlardan rangsiz sitoplazmasi bilan farqlash mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
