Tta урганч филиали Табиий фанлар кафедраси 1-курс

моддаларни ютуви адсорбент юборилади. Масалан, ошқозон

ичак йўлига тушиб қолган захарли моддаларни боғлаш ва

ичакларда йиғилиб қолган газларни адсорбциялаш учун

карболен (активлаштирилган кўмир) ишлатилади.

Хромотография

Спирт, қанд, нефть маҳсулотларини, фармацевтика

препаратларини. маргарин ишлаб чиқаришда, ёғ саноатида

активлашган кўмир адсорбент сифатида ишлатилади.

Танлаб адсорциялашга моддаларнинг бир биридан ажратиш-

нинг физик-кимёвий усулларидан хроматография усули муҳим

аҳамиятга эгадир. Моддаларнинг адсорбцияланиш хусусити тур-

лича бўлгани учун улар адсорбент ҳажмида маълум кетма-кет-

ликда жойлашиш хоссаларидан фойдаланиб уларни ажратиш

усулига Хромотография деб аталади.

Хромотография бу физик-кимёвий анализ усули бўлиб, адсор-

бентнинг эриган моддаларни танлаб бирин-кетин адсорбилаш

хусусиятига асосланган усулдир.

Хромотография усуллари

Хромотография усули қуйидаги хусусиятларга кўра турланади:

• Ажратиш механизми бўйича: молекуляр адсорбцион, тақ-

симловчи, ион алмашиниш, чўктириш хромотографияси ва

гель фильтрация.

II. Системанинг агрегат ҳолати бўйича: газ, суюқлик ва

газ-суюқлик хромотографияси.

III. Ўтказиш усули бўйича: колонкали, капилярли, юпқа қаватли

ва қоғоз хромотографияси.

IV. Ҳаракатсиз фазага нисбатан аралашма компонетларнинг

силжиш усули бўйича: фронтал ва сиқиб чиқарувчи

хромотография.

Кўпроқ газ ва суюқлик хромотография усуллари ишлатилади.