Tta урганч филиали Табиий фанлар кафедраси 1-курс

n Г-солиштирма адсорбция,

Г = --- ; mol/cm2 n – ютилган модда миқдори (моль);

S S – адсорбент сирти (см2).

Қаттиқ жисм сиртидаги адсорбция

Лекин ғовак - ғовак тузилган қаттиқ адсорбентларнинг (кўмир,

силикагель ва бошқалар) сиртини ўлчаш жуда қийин бўлгани

учун, амалда солиштирма адсорбцияни топишда, ютилган

модда миқдорини адсорбент оғирлиги (m) га бўлинади:

n

Г = ---- ; моль/г

m

Ҳар қандай адсорбент маълум (ўзига хос) миқдордан ортиқ

моддани юта олмайди. Модданинг 1 см2 юзага ютилиши

мумкин n- бўлган энг кўп миқдори максимал солиштирма

адсорбция дейилиб ва Гмах билан белгиланади.

Қутбли адсорбентлар қутбли моддаларни ва ионларни яхши

адсорбиялаши, қутбсиз адсорбентлар эса қутбсиз моддаларни

адсорбиялаши аниқланган.

Мономолекуляр адсорбция. Ленгмюр тенгламаси

Мономолекуляр сиртлар учун адсорбция миқдорини Ленгмюр

тенгламаси асосида ифодаланади.

Молекулаларнинг адсорбциланиш тезлиги икки омилга боғлиқ:

• Адсорбция адсорбентнинг бутун юзасида эмас,фақат адсорбция марказларида бориши.
• Ҳар бир адсорбцион марказ битта молекула адсорбтивни ушлаб тура олади,яъни адсорбтив юзада мономолекуляр қават ҳосил қилиши.

Шу назария асосида чиқарилган Ленгмюр формуласи (қаттиқ

жисмга газ адсорбиланган тақдирда) қуйидагича ёзилади.

Адсорбция ва биологик жараёнлар.

Ўсимликлар хаводаги карбонат ангидридни тановул қилишидан

олдин, барглар газни ўз сатхига адсорбциялаб оладилар.

Хайвонлар ва инсоннинг нафас олиши хаводаги кислородни

ютиш ва карбонат ангидрид билан сув буғини ажратиб

чиқаришдан иборатдир. Бу жараён ўпка сатхида кислородни

адсорбциялаш ва карбонат ангидридни десорбциялаш йўли

билан боради.

Адсорбцион терапияни ўтказишда бемор организмига заҳарли