Trigeminal nevralgiya

 

Trigeminal nevralgiya (Jon Fozergil kasalligi)- Uch shoxli nervning bir yoki bir nechta shoxi innervatsiya qiladigan sohada to’satdan yuzaga keluvchi bir tomonlama, qisqa, sanchuvchi og’riq

Xalqaro bosh og’riq jamiyati klassifikatsiyasi

• Klassik, idiopatik, tipik
• Simptomatik

Etiologiyasi

• Uch shoxli nerv ildizining kompressiyasi
• Birlamchi demiyelinizatsiya kasalligi:

Tarqoq skleroz

Sharko-Mari kasalligi

• Trigeminal nerv ildizi va gangliysining infiltratiz jarayon natijasida zararlanishi-onkologik zararlanishi
• Oilaviy trigeminal nevralgiya
• Miya ustunining zararlanishi

Patogenezi

• Yuqorigi miyacha arteriyasining uch shoxli nerv ildizini kompressiyasi
• Siqilgan nervning demiyelinizatsiyasi va ta’sirchanligining oshishi
• Natijada yengil ta’sirlovchi nervning birdan qo’zg’alishiga sabab bo’ladi

Klinik xususiyatlari

• O’rta yoshda ko’p kuzatiladi
• Ayollar ko’proq kasallanadi
• Yuqorigi jag’ tarmog’I ko’proq zararlanadi
• Soqol olish, ovqat yeyish, tish yuvish, gapirish, shamol tegishi xurujlarni qo’zg’atadi
• Kuzatiladigan og’riq tiplari: sanchuvchi, tok urgandek, kuydiruvchi, ezuvchi
• Og’riq bir necha soniyadan minutgacha davom etadi
• Ko’pincha o’ng tomonlama
• Og’ir holatlarda: niqobsimon yoki muzlagan yuz

Diagnostikasi

• Anamnez
• Klinik tekshiruv
• MRT,KT

Og’riq anamnezi

• Asosiy shikoyati
• Kasallik ilk bor og’riq simptomi bilan boshlanadi
• Og’riq boshlanishi, lokalizatsiyasi, sifati, intensivligi, davomiyligi, qanchalik tez takrorlanishi
• Og’riqni kuchaytiruvchi va kamaytiruvchi faktorlar
• Oldin olgan dori preparatlani

Xalqaro bosh og’rigi jamiyati diagnostic kriteriyasi

• Klassik trigeminal nevralgiya
• A.Yuz nervining bir yoki bir nechta tarmog’I innervatsiya qiladigan sohalarda to’satdan yuzaga keluvchi, bir necha sekunddan 2 minutgacha davom etuvchi og’riq
• B. Og’riqning quyidagi xususiyatlardan kamida bittasiga to’g’ri kelishi
• 1. Intensiv, o’tkir, sanchuvchi
• 2.Trigger factor yoki trigger zona ta’sirlangandan so’ng boshlanishi
• 3.Bemorlar xurujlar oralig’ida to’liq sog’lom bo’ladi
• C.Xurujlar har bir kasalda stereotip
• D. Nevrostatus patologiyasiz