Transport vositalarida ishlatiladigan ekspluatatsion

Ekspluatatsion xossasiga ko‘ra, yuqori darajada kuchaytirilgan dizel
dvigatellariga Г(2) guruhdagi moylar ishlatiladi.
Zamonaviy kuchaytirilgan traktorlar, og‘ir yuk ko‘taradigan
avtomobillar dizellarida moy juda qiyin sharoitlarda ishlaydi. Shuning
uchun bu dvigatellarda ishlatiladigan moylar neftni bevosita haydash
y o ‘li 
bilan 
olingan yuqori 
sifatli 
va 
yaxshilab 
tozalangan
mahsulotlarga qo‘shilmalar qo‘shib tayyorlanadi.
5 .3 - J a d v a l
Dizelli dvigatellar uchun ishlatiladigan motor m oylarining 
asosiy sifat ko‘rsatkichlari
Asosiy sifat
ko'rsatkichlari
Gost 10541-78
s
1
OO
D
O
to
M - 
8
G
2
! M -1 0 B
2
M - 10G
2
Kinematik qovushqoqligi, mm2/s da
100UC da
7,5-8,5
8-9
10,5-11,5
10,5-11,5
Qovushqoqlik indeksi
85
95
85
85
Ishqor soni,lg.Moy
uchun мг KOH da
3,5
6,0
6,0
6,0
Kul xosil qilishi, % da
1,3
1,3 
^
1,65
1,65
Mexanik 
aralashmalai
miqdori 
%
 da
0,015
0,015
0,015
0,015
Alangalanish harorati,
°C da
200
200
205
205
Qotish harorati, °C da
-25
-15
-15
-10
20°C dagi zichligi, г/см
da
0,905
0,890
0,900
0,900

---

Dizel dvigatellarida В, Г guruhdagi moylar eng ko‘p tarqalgan.
Ularga yuvish-disperslash qo‘shilmalari, oksidlanish va yeyilishga
qarshi qo‘shilmalar kompozitsiyasi qushiladi.
Yuqori darajada kuchaytirilgan dizel dvigatellarida harorat
yuqori, 
yuklanish 
katta, 
shuning 
uchun 
ularda 
moylash
materiallarining ish sharoiti ham og‘ir. Shu sababli, ularda
ishlatiladigan Г guruhdagi motor moylaxiga 14% gacha qo‘shilmalar
kompozitsiyasi qo‘shiladi.
Bundan tashqari, klassifikatsiyasiga ko‘ra quyultirilgan qishgi va
qovushqoqlik harorat xossalari yaxshilangan moylar ham chiqariladi.
Masalan, М-4з/8В, 4 raqamli - qovushqolik klassini
(-18 °C da u 2600sSt.dan yuqori bo‘lmasligi kerak), "
3
" xarfi - moy
tarkibida quyultiruvchi qo‘shilmalar borligini bildiradi.
5 .4 - J a d v a l
Motor moylarining asosiy sifat ko‘rsatkichlari
Asosiy sifat ko‘rsatkichlari
GOST
bo‘yicha
Fakt
bo‘yicha
1
. 
100
°C dagi Kinematik qovush-
qoqligi, mm2/s da
12,5-16,3
15,2
2. 
-35°C 
dagi Dinamikik qovush­
qoqligi, MPa*s da
6200
6120
3. Qovushqoqlik indeksi
170
176
4. Ishqor soni, 
1
g. moy uchun
Mr/ KOH da
6,5
6,8
5. Suv miqdori, 
%
 da
Yo‘q
6
. Mexanik aralashmalar miqdori % da
0,015
Yo‘q
7. Bugianuvchanlik 
%
 da
8
8
8
. Qotish harorati, °C da
-4 5
-4 5
9. Alangalanish harorati, °C da
220
231
10. Kul hosil qilishi, % da
1,3
1,0
11. 20°C dagi zichligi, г/см
3
 da
0,900
0,870
12. Fosfor miqdori, % da
0,12
0,12

---

Karbyuratorli dvigatellarda yuqori darajada kuchaytirilgan
dvigatellaming ishonchli ishlashi uchun Гi guruhdagi moylar (qishki
М -
8
Г j va yozgi М-12Г]) barcha mavsumbop quyultirilgan М-
63
/ЮГ
1
moylari ishlatiladi.
Chet 
mamlakatlardan 
keltiriladigan 
qo‘shilmalar 
asosida
chiqariladigan M-
8
GI, M-10GI, M-12GI moylari ham oz miqdorda
chiqariladi. Ozgina vaqt ishlagan dvigatel karteridan olingan moy
tashqi ko‘rinishi va xossalari jixatidan yangi moydan ancha farq
qiladi.
Dvigatel ishlaganda moyning sifati asta-sekin yomonlashib
boradi, shuning uchun ma’lum vaqtdan so’ng uni yangisi bilan
almashtirish zarur. Bu muddat yuk va yengil avtomashinalari uchun
bosib o'tilgan yo‘lning uzunligi(TXK davriyligi) bilan belgilanadi.
Traktor va qurilish mashinalari uchun esa, ishlagan vaqt moto-
soat/soni bilan belgilanadi.
Moyni uning ekspluatatsion xossalarini hisobga olgan xolda