Transformatorlar Transformator

Sinxron generatorlar

Yuklama rejimidagi elektromagnit jarayonlar. Yakor (stator) faza chulg‘amida hosil qilingan EYUKning asosiy qoidalari va formulalari Ф₀ -asosiy magnit oqimi bilan uyg‘otish

(7.48)

Ф_ya- yakor magnit oqimi bilan

(7.49)

Yakorda sochilgan magnit oqimi bilan

(7.50)

bu yerda -yakor faza chulg‘ami uramlari soni, k –uning chulg‘am koeffisienti, X_ya va X_yasoch-yakor faza chulg‘ami asosiy induktiv qarshiligi va uning Ф_ya va Ф_yasoch magnit oqimlaridan hosil bo‘lgani sochilish induktiv qarshiligi, Ф_0m va Ф_yam- Ф₀ va Ф_ya magnit oqimlari amplituda qiymati, I-yakor toki.

Energiya asosiy aylantirish jarayonida ishtirok etadigan, natijaviy magnit oqimi va EYUK

(7.51)

Kuchlanishlar tenglamasi

(7.52)

bu yerda R-aktiv qarshilik, X_L =X_ya +X_{ya soch} –Yakor faza chulg‘ami to‘la induktiv qarshiligi. Bu yerda va bundan keyin R<_С sababli R=0 deb olingan.

7.8-rasm

7.8-rasmda (7.52) ifodaga mos vektor diagramma keltirilgan, bunda generatorning a) aktiv-induktiv va b) aktiv-sig‘im yuklamalar uchun.

Yuklama burchagi- natijaviy magnit oqimi va uyg‘otish magnit oqimi uqlari orasidagi hosil qilingan fazoviy burchak. X_ya>>X_yasoch sababli  va  burchaklar amalda teng, shu sababli bundan keyin  ni yuklama burchagi deb olamiz.

Yakor reaksiyasi- Ф_ya magnit oqimini natijaviy magnit oqimiga ta’siri. 7.8-rasmdagi vektor diagrammadan ko‘rinib turibdiki, aktiv-induktiv yuklamada Yakor reaksiyasi natijaviy magnit oqimini kamayishiga olib kelsa, aktiv-sig‘im yuklamada esa uning ortishiga olib keladi.

Elektromagnit quvvat va moment

(7.53)

bu yerda m-yakor chulg‘ami fazalar soni, =n/30 –rotorning aylanish burchak tezligi.

To‘la, aktiv va reaktiv quvvatlar

(7.54)

bu yerda U va I –yakor faza kuchlanishi va toki ta’sir etuvchi qiymatlari.

Generator validagi mexanik energiya quvvati, undagi energiya isrofi va FIK (7.17), (7.18) va (7.20) ifodalar orqali aniqlanadi.

Sinxron mashinalar ish rejimlari odatda yakordagi kuchlanish U va tok I, faza siljishi va uyg‘otish toki I_uy (yoki EYUK E₀) lar bilan xarakterlanadi. Bu kattaliklar ifodasini quyida keltirilgan:

(7.55)
(7.56)

(7. 57)

(7.58)

Elektr kattaliklari nisbiy qiymatlaridan foydalanish hisoblashni soddalashtiradi. To‘la nominal quvvat S_nom, nominal faza kuchlanish U_fnom va tok I_fnom , dagi uyg‘otish toki I_uy0 va faza chulg‘ami to‘la qarshiligi dan quyidagilarga ega bo‘lamiz.

(7.59)

Yuqorida keltirilgan ifoda nisbiy birliklar (n.b) uchun ham urinlidir. Bunda U=U_fnom , bundan U_=1.