Т/р спорт турлари номи тавсифи

Биатлон
Биатлон (би ва юнонча атҳлон—мусобақа)—қишки спорт тури, чанғида югуриш ва маълум марраларга келиб милтиқдан отиш, яъни икки марта (чанғи пойгаси ва отишда) мусобақалашиш. Биатлон 17-аср 70-йилларида Норвегияда пайдо бўлди. 1718 йил Шветсия Норвегия урушида жанг майдонида тўлиқ қуролланган Биатлончилар бўлган. Ҳалигача Норвегиянинг Лиллехамер шаҳри гербида ўқчи чанғичининг тасвири бор. Биатлон кўп вақтгача «ҳарбийлар спорти» ҳисоблаб келинган. 1948 йилда Халкаро замонавий бешкураш ва Биатлон уюшмаси (УИПМБ) тузилди, унга 70 дан ортиқ мамлакат аъзо (1991). 1958 йилдан жаҳон чемпионлиги учун мусобақалар ўтказилади, 1960 йилдан қишки олимпия ўйинлари дастурига киритилган. 1984 йилдан (Франтсия) аёллар ўртасида жаҳон чемпионати ўтказилади.
7	Бокс	Бокс (ингизча бох — муштлаш, зарб) — спорт тури, икки рақибнинг сирти чарм, ичи юмшоқ қопламали қўлқопларда қоида асосида яккамаякка муштлашиш мусобақаси. Бокс тарихи милоддан аввалги даврда Миср ва Бобилда уюштирилган яккамаякка муштлашиш мусобақаларига бориб тақалади. Юнонистон қадимги Олимпия ўйинлари дастурида ҳам шундай мусобақалар бўлган. Замонавий Бокс ватани Англиядир (16—17-асрлар). Бокснинг дастлабки қоидалари шу мамлакатда қабул қилинган (1867). Халқаро ҳаваскор боксчилар ассотсиатсиясига (АИБА; 1946 йил асос солинган) 160 мамлакат аъзо (1999). Бокс 1904 йилдан Олимпия ўйинлари дастурига киритилган, 1974 йилдан жаҳон чемпионати, 1979 йилдан жаҳон кубоги мусобақалари ўтказиб келинади. Бокс мусобақаси арқонлар билан ўралган 6х6 м ўлчамли ринг (супа)да ўтказилади. Боксчилар оғирлиги 270 г (10 унтсия) қўлқоплардан фойдаланишади. Мусобақа 2 минут (дақиқа)дан 4 раунд (бўлим) давом этади. Раундлар орасида 1 дақиқадан танаффус берилади. Мусобақа вактида рақиб йиқилганда, ҳакам курашни тўхтатгандан кейин, шунингдек белдан пастга, бош тананинг орқа қисмига зарб бериш мумкин эмас. Рингдаги ҳакам (рефери) мусобақани бошқаради, ринг атрофидаги 5 нафар ҳакам берилган аниқ зарбларни ҳисоблаб боради. Натижада кўп очко (хол) тўплаган Боксчи ғолиб деб топилади. Зарб таъсирида гарангсираган (нокдаун) ҳолатга тушган Боксчининг ўзига келиши учун рефери курашни вақтинча тўхтатади ва ҳисоб очади. 10 срч. (сония) вақт ичида у курашга тайёр эканини билдирмаса рефери уни нокаут бўлган (енгилган) деб ҳисоблайди. Томонлардан бири рақибини нокаут қилса, очколар фарқини 15 тага етказса, шунингдек бир томон енгилганини тан олса (мураббийи арқонга сочиқ ташласа), рефери томонидан четлатилса, зарб таъсирида танасининг жароҳатланган жойидан қон окиши камаймаса (тиббиёт ходими хулосасига кўра) кураш муддатидан оддин тўхтатилади ва иккинчи томон ғолиб саналади. Халқаро Бокс мусобақалари 12 вазн тоифасида (48, 51, 54, 57, 60, 63,5, 67, 71, 75, 81, 91 кг гача ва 91 кг дан юқори) ташкил этилади. Асосий мусобақаларга 18 ёшга тўлганлар қўйилади. 16—17 ва 14—15 ёшлилар ўртасида ҳам мусобақалар уюштирилади. Шунингдек, айрим федератсиялар Боксни оммалаштириш мақсадида ўсмир ўспиринлар ўртасида 12 тадан кўпроқ вазн тоифасида ҳам мусобақалар ўтказишади.
8