To’yinmagan uglevodorodlar

Alkenlarni hossalari (SHAJARA metodi)

• Alkenlarni hossalari (SHAJARA metodi)

Markovnikov qoidasiga ko’ra, to’yinmaga qo’sh bog’li birikmalarga harakatchan vodorod atomiga ega bo’lgan moddalar birikkanda, vodorod atomi ko’proq gidrogenlangan uglerod atomiga birikadi (molekulaning qolgan qismi ozroq gidrogenlangan uglerod atomiga birikadi)

• Suvning birikishi
• CH2 = CH2 + HОH→ CH3 – CH2 – ОH etanol
• CH3–CH=CH2 + HОH→ CH3–CHОH–CH3 propanol-2

• Geometrik stereoizomeriya – o’rinbosrlarning atrofida fazoviy joylashuvning turlicha ekanligi natijasida vujudga keladigan izomeriya.
• Strukturaviy stereoizomeriya – uglerod zanjirining tarmoqlanishi va qo’sh bog’ning joylashihsi bilan bog’liq bo’lgan izomeriya

Alkenlarni nomlanishi

• Rasional nomenklatura bo’yicha:
• СН3—СН2—СН=СН2 – etiletilen;
• (СН3)2С=СН2 – nosimmetrik dimetiletilen;
• СН3—СН=СН—СН3 – simmetril dimetiletilen.
• IUPAC bo’yicha qo’shbog’ tutgan radikallarni belgilash uchun ularning nomiga “en” qo’shimchasi qo’shiladi
• СН2=СН2 eten;
• СН2=СН—СН2 propen-1;
• СН3—СН=СН—СН2 buten-2
• CH 2-C=CH-CH-CH2-CH3
• CH3 C2H5
• 2-metil-4-etil-geksen-2

• kimyoviy xossalari

• Kislorodda yonishi:
• СH2 = CH2 + 3О2→ 2CО2 + 2H2О
• 2CH≡CH + 5О2→ 4CО2 + 2H2О + 3200 кЖ
• Oksidlanishi :
• 2КМnО4+3CH2=CH2+4HОH→3CH2ОH–CH2ОH+2КОH+2 МnО2
• etilenglikol
• 8КМnО4 + 3CH≡CH + 4HОH → 3HООC – CООH + 8КОH + 8МnО2
• oksalatkislota
• Polimerlanishi:
• СH2=CH2+CH2=CH2→ -CH2–CH2–CH2–CH2– +
• CH2=CH2→(-CH2–CH2-)n

• Ayrim vakillari

• 1.SKVALEN C30H50 - izoprenning digidrogeksameri, rangsuiz suyuqlik, dengiz baliqlari jigari yog’idan ajratib olingan

• 2.LIKOPIN С40Н56 – tomat va namatak rangini beruvchi sariq-qizil rangli uglevodorod