To’yinmagan uglevodorodlar

• “To’yinmagan uglevodorodlar” modulini kasbga yo’naltirib o’qitish metodikasi

Reja:

• 1. Etilen qatori uglevodorodlarini ishlatilish sohalari;
• 2. Etilen qatori uglevodorodlarining gomologiyasi, tuzilishi;
• 3.Etilen qatori uglevodorodlarini olinishi, kimyoviy xossalari.
• Adabiyotlar:
• 1. Raymong CHANG “GENERAL CHEMISTRY” The Essential Concepts 367
• 2.Z.Sobirov Organik kimyo Toshkent-2015
• 3.D.Yusupov, S.M.Turabjonov Organik kimyoning boshlang’ich asoslari Toshkent-2014
• 4. A.Abdusamatov, R.Mirzayev Organik kimyo Toshkent-O’qituvchi 2010
• 5. A.Mamadaliyeva Organik kimyodan laboratoriya mashg’ulotlari Toshkent-2017

• To’yinmagan uglevodorodlarning ishlatilish sohalarida dolzarbligi

• 1.Respublikada janubiy koreyalik investor va mutahasislar bilan hamkorlikda Surg’il koni negizida uglevodorodlar bazasini kengaytirish maqsadida Ustyurt gaz- kimyo majmuasi barpo etildi.
• 2.Ushbu loyha 2012 yil yakunlari bo’yicha duyodagi o’nta eng yirik global investision loyhalar qatoridan o’rin egallladi. Majmuada yiliga to’yinmagan uglevodorodlardan 400 ming tonnagacha polietilen va 100 ming tonnagacha polipropilen ishlab chiqariladi.

• 2020 yilga qadar O’zbekiston respublikasining uglevodorodlar bazasidagi salohiyati 2015 yilda berilgan baholarga nisbatan 1,5 barobar oshirishga imkon beradi.
• 2030 yilda neft-gaz kimyo sohasida mahsulot ishlab chiqarish hajmi 3,2 barobar, meva-sbzovot mahsulotlarini qayta ishlash hajmi
• 5,7 karra oshirish imkonini beradi.

Alkenlar tabiatda

• Tabiiy manbalardan olinadi. Alkrnlar juda ko’p neft tarkibiga kiradi.
• Etilen o’simliklar tarafidan sintez qilinadi va fotogarmon hisoblanadi. Etilenni o’simliklarga ta’sirini birinchi bor rus olimi D.N.Nelubov 1901 yilda aniqlagan;
• Polipropilendan kumol olinadi. Kumol motor yoqilg’isiga uyqori oktanli qo’shimcha sifatida ishlatiladi, fenol va aseton olish uchun dastlabki modda bo’lib hisoblanadi;
• Propilen gliserin, akrilonitril, sintetik yuvish vositalari olishda, polimer benzin olishda hom ashyo hisoblanadi;

• http://www.pereplet.ru/nauka/Soros/pdf/9811_078.pdf
• Кулаева О.Н.
• Соросовский образовательный журнал, 2017, № 11

• Etilenni ishlatilishi.
• Etilen –etil spirt, polietilen olishda ishlatiladi. Issiqhona havosiga ozroq miqdorda qo’shilganda mevalarni (pomidor, sitrus mevalar va b.) etishtirishni tezlashtiradi. Etilen va uning gomologidan ko’pchilik organik moddalarni sintez qilish uchun hom ashyo sifatida foydalaniladi. Etilhlorid tibbiyotda mahalliy tinchlantiruvchi (narkoz) modda sifatida ishlatiladi.

• Aqliy hujum, breystroming – aqillr to’zoni

I	II	III
Alkenlar guruhi:	Alkinlar guruhi:	Alkadienlar guruhi:
1) Etil spirt, etil hlorid tibbiyotda ishlatiladi	Asetilenni ishlatilish sohalari?	1)Polietilen qaerlarda ishlatiladi?
2) Qanday gomologik qatorga ega	2)Qanday neft konlarini bilasiz ?	2) Kauchuk qanday modda?