Tosnkent moliya instituti u. K. Yakubov, yo. S. Ilxamova, M. I. Azizova elektron tijorat

 
16.2. Axborot xavfsizligini ta’minlashni standartlashtirish 
 
Elektron tijoratni olib borish jarayonida zamonaviy axborot 
xavfsizligi tizimini qurishda quyidagi fundamental tamoyillarni hisobga 
olgan holda axborot zaxiralari, texnologiyalar va uzatish vositalari, 
ma’lumotlarni ishlash va saqlashni majmuaviy himoya qilish 
masalalarini bajarish lozimligidan kelib chiqmoq kerak. 
Noaniqlik tamoyili. 
Ushbu tamoyil “inson omili” mavjudligi bilan 
tavsiflanadi, zero, kim, qachon, qayerda, nima maqsadda va qanday 
ahvolda elektron biznesni yoki elektron tijoratning alohida modelini 
olib borishning umumiy sxemasining axborot xavfsizligini buzishga 
harakat qilishi oldindan ma’lum emas. 
Ideal himoya tizimini yaratish imkoniyati yo‘qligi tamoyili. 
Ushbu 
tamoyil noaniqlik va himoya tizimi zaxiralari chegaralanganligi faktidan 
kelib chiqadi. 

---

223 
Eng kam xatar tamoyili.
Ideal himoya tizimini yaratish mumkin 
emasligidan kelib chiqadi. Shuning uchun vaqtning istalgan payti uchun 
havfsizlik va elektron tijoratni amalga oshirish uchun aniq sharoitlardagi 
xavflar xususiyatlarini hisobga olgan holda xatarlar darajasini tiklash 
lozim. 
Eng kam zarar tamoyili.
Ideal himoya tizimini yaratish mumkin 
emasligi va xatar tamoyillarini mantiqiy rivoji sanaladi. 
Xavfsiz vaqt tamoyili.
Vaqtning ikkita omillari hisobini nazarda 
tutadi: 
-elektron tijoratni xavfsiz olib borishni saqlab qolish lozim bo‘lgan 
absolyut vaqt; 
-himoya tizimiga nisbatan qarshi harakatlarni aniqlashtirish paytidan 
to jinoyatchining o‘z maqsadiga yetishguniga qadar bo‘lgan nisbatan vaqt. 
Hammadan hammani himoya qilish tamoyili.
Himoya jarayoni 
aniqmasligi deb sanaluvchi elektron tijorat xavflarining barcha 
shakllariga qarshi himoya tadbirlarining yig‘indisini nazarda tutadi.