Tosnkent moliya instituti u. K. Yakubov, yo. S. Ilxamova, M. I. Azizova elektron tijorat

Croudsair mahsuloti/xizmati uchun qo‘shimcha talabni 
shakllantirish. 
O‘tkazilgan tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, kompaniyaning biznes 
modelida “koldsursing”ni joylashtirish uchun tavsiflangan mexanizm, 
axborot uzatish mexanizmini ishga tushiradigan va mijozlar uchun 
yaratilgan mahsulot / mijozlarga qo‘shimcha talabni yuzaga keltiradigan 
cheklangan miqdordagi “crowdsource” serverlar mavjud bo‘lsa, 

---

169 
Shunday qilib, potensial iste’molchilar sonini ko‘paytirish (shishiradi). 
Bunday hunning pastki qismida haqiqiy xaridorlar bor. 
Shunday qilib, xaridorlarga xizmat ko‘rsatish sizning iste’molchiga 
va bozorda talablarga ko‘proq jalb qilish imkonini beradi. Amaliyot 
shuni ko‘rsatdiki, “olomon”ni ishlab chiqarish jarayoniga qo‘shishning 
ko‘p bosqichli jarayoni ishlab chiqarilgan mahsulotga qo‘shimcha 
talabni kafolatlaydi. Bunday hodisani ba’zi potensial iste’molchilar 
yaratishi, boshqalari uni o‘zgartirishi va yana boshqalar buning uchun 
ovoz berishlari bilan izohlash mumkin. Rivojlangan loyiha, mahsulot 
yoki xizmat uchun qo‘shimcha talab yaratish uchun eng oddiy sxema 
muallif tomonidan taklif qilingan, biroq, taklif etuvchi loyiha natijasi 
sifatida rasm sifatida ifodalanishi mumkin. 
Raqamli iqtisodiyot davri - axborot texnologiyalari va innovatsion 
marketing vositalaridan faol ravishda foydalanishga asoslangan yangi 
imkoniyatlar va istiqbolli rivojlanish davri bo‘lib, loyiha, mahsulot va 
xizmatlarni 
internetda 
kastransport 
texnologiyalari 
asosida 
rivojlantirishga qaratilgan. 
Bugungi 
kunda 
Sizning 
tijorat 
faoliyati 
elektron 
kommunikatsiyalari ko‘milmaydigan tashkilotga deyarli mos kelmaydi. 
Agar onlayn xaridorlarning aksariyati keyingi avlod vakillarining 
hisobiga ega bo‘lsak, bunday qo‘shimcha savdo kanalini va 
kompaniyalar uchun ochilgan imkoniyatlarni sezmaslik mumkin emas. 
Bu bir xil ko‘chada joylashgan kichik do‘konlardagi muvaffaqiyatli 
savdo-sotiqni mintaqada katta supermarket ochilgunga qadar davom 
etishi bilan solishtirilishi mumkin, bu esa avtomatik tarzda 
kompaniyaning bankrotlik va bozordan chiqarilishiga olib boradigan 
jarayonga olib keladi. Yaqin orada kelajakda xuddi shu taqdirni kutib 
olmoqchi bo‘lgan kompaniyalar, elektron aloqalar va innovatsion 
texnologiyalarni bozorga mahsulot va xizmatlarni xaridorlarga yetkazish 
uchun vaqt bermasligi yoki e’tiborsiz qoldiradigan ko‘rinadi. Bu 
muqarrar ravishda maqsadli auditoriyani nazorat qilishni yo‘qotishiga, 
iste’molchilarning zaif va eng muhimi, tranzaksion xarajatlarni 
kamaytirish uchun raqobat qilishning mumkin emasligiga olib keladi. 
Bu yerda olimlarning asosiy vazifasi mavjud biznes modellarga 

---

170 
potensializatsiya loyihalarini joriy etish mexanizmlarini ishlab chiqish 
va ularni yanada takomillashtirish maqsadida biznesga rasmiy marketing 
vositalarini o‘tkazish uchun barcha amaliyotlarni o‘rganish va 
tizimlashtirishdan iborat.