Toshloq tumani

Dars mavzusi. Birhadlar va ko‘phadlar.
Dars maqsadlari: o‘quvchilarga oddiy kasrlarni o‘rgatish, ulaming fanga qiziqishlarini oshirish.
Darsning borishi:

1. 
   Tashkiliy qism.
   
2. 
   Birhadlar va ko‘phadlar.
   

Raqamlar bilan yozilgan har qanday ayrim son, birgina harfdan iborat ifoda; shuningdek,
ko‘paytirish va darajaga ko‘tarish amallaridangina iborat algebraik ifoda birhad deyiladi.
2 3, ,
Masalan: 5; 3—; a; —,ab ; 0,12x y.
Birhadni standart shaklda yozish uchun barcha son ko‘paytuvchilarini o‘zaro ko‘paytirish, so‘ngra, bir xil harfiy ko‘paytuvchilar ko‘paytmasini daraja shaklida yozish kerak. Standart shaklda yozilgan bir hadning son ko‘paytuvchisi shu birhadning
koeffitsienti deyiladi.


Masalan: \6ac5a2b = (l 6 - 5 - 2 \a ■ a)bc = 160 a²bc


0,5a—ЪЪс
I


f


1


л


0,5 — 3
V 4 у


abc = — abc
8


Bir necha birhadning algebraik yig‘indisi ко ‘phad deyiladi.
Masalan: a + — e; x + — у - z; 5abc² + 2a²c\
3 2
Ko‘phadning bir-biridan faqat koeffitsientlari bilan farq qilgan yoki butunlay bir xil boMgan hadlari о ‘xshash hadlar deyiladi.
Misol: Birhadni standart shakldayozing.l) ^a-%b² ~ba³ -b-b²)=a⁴b³
2) (-\5abj^bc^j2ac^2Aab) = 1,5~• 2• 24-j(a•a-a-b-b-b-c-c) = -18a³b³c²
3. Mustahkamlash. Test yechiladi. 1. (-18п^да² j(-5mw) ni standart shaklga keltiring.


A) 15 mV B)15 m²n² C)-10 mV


D) 13 wV


E) 10 mn

2. 
   (-\3a²bc)(-5ab²c)(-0,4abc³) ni standart shaklga keltiring.
   

A)-26 a⁴b⁴c^{5 *} B)26 с?Ь²с^ъ C) 16 a⁴b⁴c⁵ D)-26 abc


E)-16aVc³


3. (5a)(a²b² )(-2b )(-3a) ni standart shaklga keltiring.


A) 30a⁴b³ B) 26a¹ b² C) 16a⁴b³


D) -26ab


E) -16 a²b²


4. (l,2af ab j(-5bcflc²) ni standart shaklga keltiring.


A)4aW B)6a²6²c³ C)16 a⁴b⁴c⁵ D)-26 abc E)-16 с?Ь²с^ъ


5. I 2^a²b⁵c³1-3^a³b²c^A j ni standart shaklga keltiring.


A) -7,5a⁵b⁷c⁷


B)la²b²c² C)Ua⁴b⁴c⁵ D)-21 abc


E) -14 Л²с²


4. Darsni yakunlash 5. Uyga vazifa: test yechish tematik axborotnomalardan


Tayyorladi:


Tekshirdi: 0’TIBD0‘ :


“ ” 20 y.




Sana:


18-mashg‘ulot
Dars mavzusi. Algebraik kasrlarni qisqartirish.
Dars maqsadlari: o‘quvchilarga algebraik kasrlarni qisqartirishni o‘rgatish,
ulaming fanga qiziqishlarini oshirish.


Darsning borishi:

1. 
   Tashkiliy qism.
   
2. 
   Algebraik kasrlarni qisqartirish.
   

Algebraik kasrlarni qisqartirish.


Kasrni qisqartirish uchun kasming surat va maxrajini ulaming umumiy boTuvchisiga boTish kerak.


1-misol:


2-misol:


96а²Ъ^Ъпс^5т _ 16а²Ь^3пс^т(б- с^4т ) _ 6c^4m
16a²b⁴ⁿc^m 1 ба^с”-(bⁿ) bⁿ ’
ax-bx + ay-by x(a - b) + y(a - b) (x + yfa-b) (a-b)


ax + bx + ay + by x(a + b) + y(a + b) {x + y^a + b) (a + b)’
3 micol- ^36c~^g3 с(зб-с²) _ (6-c\6 + c) _6-c
-nilSO_. ^ _{+ i2c}2 _{+ 36c} - _c^_{2 + Uc + 36} j - (_{c + 6})2 ~_{6 + c}
. . , Ъ0а^2п~¹-b²ⁿ⁺² 6a²ⁿa^lb²ⁿb² 6aⁿ 6aⁿ~³
25a -b

3. 
   Mustahkamlash. Test yechiladi
   

5 aⁿa²b³ⁿb² 5 a³bⁿ 5 b^r
TESTLAR.


1.


2.


3.


X + 2x + X (y + l)² A) x
3 3
x +У
x²-xy + y²
A) -2x


- 2 ni soddalashtiring.
B) jc-2 C) x+\ D) 2x


E) x-1


2 2 X -y


ni soddalashtiring.
JC + y
В) -2y C) 2y


D) 2x


E) 2x-2y