Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika insituti aniq va tabiiy fanlar o

DNK polimeraza
DNK replikatsiyasidagi eng asosiy molekulalardan biri DNK polimeraza fermenti hisoblanadi. DNK polimeraza DNK sinteziga javobgar: u andoza zanjirdagi ketma-ketlikka asosan yangi hosil boʻlayotgan DNK zanjiriga nukleotidlarni bittadan biriktiradi.

DNK polimerazaning asosiy xususiyatlari:

• 
  Doim andozadan foydalanadi
  
• 
  Yangi zanjirga nukleotidlarni faqatgina 3ʼ oxiri tomondan biriktiradi
  
• 
  DNK zanjirini noldan boshlab sintezlay olmaydi, ammo oldindan mavjud boʻlgan zanjir yoki praymer deb nomlanuvchi qisqa nukleotid fragmentlaridan foydalanadi.
  
• 
  Ular tahrir qiladi yoki oʻz ishlarini qayta tekshirib, zanjirga tasodifan qoʻshilgan “notoʻgʻri” nukleotidlarning katta qismini olib tashlaydi[4]
  

RNK 3l - uchiga izchillik bilan dezoksiribonukleotid qoldiqlari birikadi. Hosil bo’lgan nukleotidlardan tuzilgan Okazaki fragmentlar, DNK-ligaza fermenti yordamida bir-biriga ulanadi. Bu jarayonda NAD+ATF ishtirok etadi. Bir minutda bitta replikatsiya ayrida 4500-5000 nuleotidlar bog’lanadi.[1]
Mutatsion o‘zgaruvchanlikni sinflashning bir necha xillari bor. Kelib chiqishiga ko‘ra mutatsiyalar spontan va indusirlangan xillarga bo’linadi.Spontan mutatsiya tabiatda to‘satdan paydo bo’ladigan, indusirlangan mutatsiya esa sun’iy sharoitda turli fizikaviy yoki kimyoviy omillar ta’sirida hosil qilinadigan mutatsiyadir. Paydo bo‘lgan joyiga ко‘га mutatsiya generativ va somatik mutatsiyaga ajratiladi. Generativ mutatsiya jinsiy hujayralarda, somatik mutatsiya esa tana hujayralarida ro‘yobga chiqadi.Somatik hujayralardagi mutatsiya jinsiy yo‘l bilan ko‘payadigan
hayvonlarning kelgusi avlodlariga berilmaydi. Bunga asosiy sabab mutatsiyaga uchragan hujayra, to ‘qim a, organdan kelgusi avlod rivojlanmaydi. Lekin somatik mutatsiya sodir boigan o‘simlik o‘zgargan organlari vegetativ yoki parxish y o ii bilan ko‘paytirilganda kelgusi avlodlaiga o‘tadi. Jinsiy hujayralardagi го‘у bergan mutatsiyalar kelgusi avlodlarda namoyon bo‘ladi.Fenotipda namoyon bo‘lishiga ко‘га mutatsiya morfologik, fiziologik, biokimyoviy xillarga bo`linadi. Mutatsiya hayotchanlikka ko‘rsatgan ta’siriga qarab letal, yarim letal, neytral va foydali xillarga bolinadi.
Mutatsiyalar 3 guruhga bo’linadi:
1.Gen mutatsiyalar
2.Genom mutatsiyalar
3.Xromasoma mutatsiyalar