Toshkent tibbiyot akademiyasi urganch filiali fakultet va gospital terapiya kafedrasi tibbiyot kasbiga kirish fanining

Jismoniy mashqlar ta’sirining natijalari

• 
  psixoemotsional
  
• 
  ijtimoiy, xo‘jalik va mehnat ko‘nikmalarga funktsional moslashishi
  
• 
  surunkali kasalliklarning ikkilamchi
  

profilaktikasi va nogironlik kelib chiqishini oldini olish

• 
  ish qobiliyatini oshirish,
  

harakat ko‘nikmalarni hosil qilish, rivojlanitirish va mustaxkamlash

• 
  tashqi muhit omillariga chidamlikni oshirish
  

Davolovchi jismoniy tarbiyaning bemorlarda qo‘llanishining ko‘plab klinik-fiziologik tadqiqot va kuzatishlarida jismoniy mashqlarning quyidagi davolash profilaktik holatlari shakllanadi.
- jismoniy mashqlar bemor organizmida nospetsifik fiziologik reaktsiyalarni, barcha sistemalar va butun organizm faoliyatini kuchaytiradi.
- Davolovchi jismoniy tarbiyaning ta’sirining maxsusligi shundaki, jismoniy mashqlarni qo‘llaganda harakat faolligi va jismoniy ish qobiliyatini oshiruvchi mashg‘ulotlar amalga oshiriladi.

• 
  Davolovchi jismoniy tarbiyaning patogenetik ta’siri jismoniy mashqlarning shikastlangan a’zo va tizimlar vazifasini yaxshilashga, shuningdek, kasalliklarning patogenetik zvenolariga yo‘nalganligiga asoslangandir.
  
• 
  Davolovchi jismoniy tarbiya organizmning himoya-moslashuv reaktsiyalarini kuchaytirgani xolda, biologik stimulyator bo‘lib hisoblanadi. Himoya moslashuv reaktsiyalarini rivojlanishida simpatik nerv sistemasining adaptatsion-trofik vazifasining ahamiyati katta.Stimullovchi ta’siri propriotseptiv afferentatsiyaning kuchayishi, MNS tonusining oshishi, metobolizm, bioenergetika barcha fiziologik funktsiyalarining faollashuvi, organizm funktsional imkoniyatlarining oshishi ko‘rinishida yuzaga chiqadi.
  
• 
  Kompensator ta’siri shikastlangan tizim yoki a’zo turg‘un kompensatsiyasining shakllanishi, yo‘qotilgan funktsiyaning kompensator to‘ldirilishiga asoslanadi.
  
• 
  Trofik ta’siri nerv sistemasining trofik funktsiyasi faollashuvi, fermentativ oksidlanish jarayonlarining yaxshilanishi, immun sistema stimulyatsiyasi, plastik jarayon va to‘qima regeneratsiyasini, buzilgan moda almashinuvi normallashishidan iborat.
  
• 
  Bu barcha jarayonlar natijasida psixoemotsional o‘zgarishlar, ijtimoiy, xo‘jalik va mehnat ko‘nikmalariga funktsional moslashish, tashqi muhit omillariga chidamlikning oshishi, surunkali kasalliklarning ikkilamchi profilaktikasi va nogironlik kelib chiqishini oldini olinishi, ish qobiliyatini oshishi yuzaga keladi.
  

“Har doim jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanishda shunga erisha olamizmi?” – degan savol tug‘iladi. Qachonki jismoniy mashq bajarayotgan shaxs uchun jismoniy yuklama darajasi optimal bo‘lgandagina ijobiy ta’sirga olib keladi. Agar jismoniy yuklama darajasi past bo‘lsa, u holda hech qanday ta’sirga olib kelmaydi; agar katta bo‘lsa u holda har xil kasalliklarga va hatto yurakning tez va ko‘p ishlab yuborishi hisobiga “to‘satdan o‘limga” olib keladi. Jismoniy yuklama katta bo‘lganida yoki xaddan tashqari ko‘p shug‘ullanganda yurak, buyrak, qon, jigar va hatto suyaklarda har xil o‘zgarishlar kelib chiqishi mumkin.