Toshkent tibbiyot akademiyasi uash tayyorlash kafedrasi

Kechishiga ko‘ra quyidagi nefrotik sindrom turlari farqlanadi:
I tip – NS bilan kechuvchi buyrak kasalliklarini "debyut" i xisoblanadi. Bunday kechish o‘tkir glomerulonefrit, koptokchalarda minimal o‘zgarishlar bilan kechuvchi nefritlarda va kamdan kam xollarda membranoz glomerulonefritda kuzatiladi. Umuman olganda NS kasallikning ilk belgisi sifatida kelishi nisbatan yaxshi sifatli kechadi va uzoq vaqt, taxminan 8-10 yilgacha remissiya kuzatiladi. Turli kasalliklarda NS ning to‘satdan remissiya davriga o‘tishi kam uchraydi (kattalar orasida 8-18%, bolalarda 26% gacha). Ushbu turdagi NS ning klinik belgilari bir necha xaftadan 1 yilgacha davom etishi mumkin. Bunda birinchi bo‘lib shish sindromi yo‘qoladi, proteinuriya esa sekin -asta kamayib uzoq vaqt saqlanib qolishi mumkin. Bunday bemorlarda buyrak faoliyati to‘liq saqlanadi yoki klinik belgilari bartaraf etilgach to‘liq tiklanadi.

II tur- surunkali retsidivlovchi kechadi. Bemorlarda ko‘p yillar davomida shish va proteinuriyani to‘lqinsimon ko‘payib va kamayib turishi kuzatiladi. Bunda yaqqol qo‘zg‘alish bir necha oy yoki yil davom etuvchi qisman remissiya bilan almashib turadi. Ushbu turdagi NS ko‘pincha kasallikning 3-5 -yilida yuzaga kelib, buyrak faoliyati yildan yilga yomondashib borishi bilan nomoyon bo‘ladi. Ayrim xollarda yaxshi sifatli kechayotgan kasallik to‘satlan keskin qo‘zg‘alib buyrakda qaytmas o‘zgarishlarga olib keladi Xar bir o‘zgalish oldingisidan og‘irroq, uzoqroq davom etib, buyrak etishmochiligi rivojlanish xafini oshirib boradi va remissiya davriga o‘tish uchun uzoq intensiv davo olib borishni talab etadi.

III tur to‘xtovsiz avjlanish xusisiyatiga ega bo‘lib uning ikki varianti farqlanadi.

1-variant olib borilayotgan intensiv davo asosida ham NS belgilari saqlanadi. SHunga qaramasdan uzoq vaqt davomida buyrak faoliyati meyorida saqlanadi va kasallikning 8-10 yillaridagina (avjlanish belgilarisiz) surunkali buyrak etishmovchiligi (SBE) rivojlanadi. Bu tur surunkali membranoz, mezangioproliferativ va fibroplastik glomerulonefritlarda uchraydi.

2 -varianti tuxtovsiz avj olib boradi, remissiya bo‘lmaydi va olib borilayotgan intensiv davoga qaramasdan 1-3 yildan keyin SBE, xamda kuchli uremiya rivojlanadi. Bu tur ekstrakapillyar, mezangiokapillyar glomerulonefritlarda, fokal- segmentar glomerulyar gialinozda hamda kollagenozlarda, amiloidoz, diabetik glomeruloskleroz, buyrak venalari trombozida uchraydi.

IV tur- terminal NS. Surunkali glomerulonefrit va ikkilamchi glomerulopatiyalarning kechki bosqichlarida rivojlanadi va o‘ta yomon oqibatga olib keladi. Tez rivojlanib boruvchi turg‘un, terminal uremiya bilan xarakterlanadi. NS belgilari bemor o‘lgunicha saqlanib qoladi. Bemorlar qon tarkibida kreatinin ko‘rsatkichi past bo‘lishiga qaramasdan boshqa asoratlar, ikkilamchi infeksiya, yurak etishmovchiligidan xalok bo‘ladilar. Bu turdagi NS buyrak kasalligini qo‘zg‘alishi, anemiya, yurak etishmovchiligi natijasida to‘qimalarni uzoq vaqt gipoksiya xolatida bo‘lgani, venoz gipertenziya, ayrim dori vositalarni uzluksiz qabul qilish sababli rivojladi.