Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

 
 

---

188 
Kuyish
Kuyish (combustio) – termik, ximik, nur energiyasi, elektr toki ta’sirida kelib 
chiquvchi shikastlanish (77-rasm). 
Turlari: 
termik (issiqlik), Kimyoviy, elektr toki, nurlar ta’sirida kuyish. Kuyishdan 
ko‘pincha oyoqlar zararlanadi (1/2 qismi), bosh, qo‘llar va tana sohalarining 
boshqa qismlarini kuyish nisbati tahminan bir xil. 
 
 
77-rasm. Kuyishda to‘qimaning chuqur shikastlanishi 
KUYIShLAR KLASSIFIKATSIYaSI:
Chuqurligini aniqlash uchun ular IV darajaga bo‘linadi: 
I daraja – yuzaki epidermal. 
II daraja – teri yuzaki qavati. 
III 
a
daraja – terining so‘rg‘ichsimon qismigacha kuyishi.
III 
b
daraja – kuyish terining so‘rg‘ichsimon qismidan ham
chuqurgacha tarqalib, teri osti yog‘ qavatigacha. 
IV daraja – teridan chuqurdagi to‘qimalarning ya’ni pay, suyak,

---

189 
mushaklarini kuyishi (to‘qimalarning ko‘mirlanishi va nekrozi) 
Kuyish maydonini umumiy tana terisi sathiga foiz nisbatini aniqlash uchun turli xil 
usullardan foydalaniladi: A. Uolles tomonidan taklif etilgan «To‘qqizlar qoidasi» 
(78-rasm), Yu.Yu.Djanilidze, G.D.Vilyavin, B. N.Postnikovlar tomonidan taklif 
etilgan sxema. B.N.Postnikov tomonidan taklif etilgan maxsus jadval.
 
Vilyavin 
sxemasida bosqichlar ranglar bilan belgilanadi: I bosqich – sariq rang, II bosqich -–
qizil,
III bosqich - ko‘k, IV bosqich - qora; transplantat – yashil. 
S
78-rasm. Kuyish sathini (to‘qqiz qoidasi) kattalarda (a) va bolalarda (b) va 
Vilyavin usulida (s) aniqlash 
Klinik manzarasi
. Umumiy o‘zgarishlar: 
kichik kuyishlarda ahamiyati kam, katta 
kuyishlarda ahamiyatli umumiy o‘zgarishlar hisobiga (kuyish kasalligi vujudga 
keladi). 
Mahalliy o‘zgarishlar:
kuyish simptomlari kuyish darajasiga bog‘liq 
bo‘lgan holda turlicha bo‘ladi (79-rasm):
I darajali kuyishda
terini aseptik yallig‘lanishi bilan kechadi kapillyarlar 
kengayadi, devoridan plazma chiqadi, teri shishadi. Kuygan teri sathi qizaradi, bir 

---

190 
oz shishadi, og‘riqli. Bir necha kundan so‘ng epidermis quriydi, qorayadi, g‘adir 
budirlashadi, so‘ng ko‘chadi. 
II darajali kuyishda
yallig‘lanish belgilari kuchayadi. Kapillyarlar yanada 
kengayadi, devorlar o‘tkazuvchanligi oshadi, shish ortib boradi. Yuzaki epidermal 
qavat shikastlangan, lekin terining so‘rg‘ichsimon qavati saqlangan. Epidermal 
qavatning tagida seroz suyuqlik yig‘ilishi hisobiga epidermis ko‘chishi kuzatiladi. 
Ikkinchi darajali kuyishga xos pufakchalar paydo bo‘ladi.