Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

O‘TKIR ChIRIK INFEKSIYa 
Chirik (putrid) infeksiyada nekroz va to‘qimalar emirilishi tez rivojlanadi. 
Bunda ixoroz ekssudat, badbo‘y xidli yiring-qonli ekssudatsiya paydo bo‘ladi. 
Etiologiyasida
turli anaerob mikroblar (B. proteus, B. putrificus, Bacteroidis, 
Fusobacterium turkumi) va Escherichie Coli, Pseudomonas aeruginosa muhim rol 
o‘ynaydi. Stafilokokk yoki streptokokkli infeksiyalar gaz (vodorod sulfidi, 
metilmerkaptan) ajralib chiqishi va qo‘lansa hid bilan farqlanadilar. Ekssudat 
loyqasimon, to‘q kulrang rangda, qon aralash bo‘ladi. 
Infeksiya og‘iz bo‘shlig‘i, ichak, siydik yo‘lari orqali ekzogen, kamdan-kam 
hollarda endogen yo‘l bilan organizmga kiradi. To‘qimalar nekrozi, anaerob 
holatlar infeksiyaning tarqalishiga imkon beradi. 
Putrid infeksiya teri osti kletchatkasiga tarqaladi, keyin mushak pardalari 
orasidagi bo‘shliqqa o‘tib, mushak va pay nekroziga sabab bo‘ladi. Suyak emirilib, 
chirik osteomielit rivojlanadi. Venada septik embollar shakllanib, ular boshqa 
a’zolarga o‘tib, metastatik abssesslar, chirik septikopiemiyani paydo qiladi: 
ikkilamchi qon ketishi aniqlanadi. 
Klinik manzarasi.
Umumiy intoksikatsiya rivojlanadi, gipertermiya, badan 
uvishishi, qon bosimining pasayib ketishi, yurak urishining tezlashuvi (taxikardiya) 
va h.k. O‘tkir ixorozda hidli qoramtir gemorragik suyuqlik va gazlar aralashmasi 
ajraladi. Jarohat atrofida keng infiltratsiya kuzatiladi. Jarohat spetsifik kulrang 
tusda bo‘ladi, muskul to‘qimasi kaynatib pishirilgan go‘shtni eslatadi. Gazlarning 
borligi to‘qimalar krepitatsiyasini belgilab beradi. Limfangit va limfadenit 
kuzatiladi. 
Davosi.
Nekrotik to‘qimalarning jarrohlik yo‘li bilan olib tashlash zarur. 
To‘qimalar keng ochiladi, yiring chiqarib yuboriladi, antiseptiklar bilan yuviladi. 

---

262 
Jarohatga polixlorvinnilli drenajlar, antiseptik eritmalarga shimdirilgan (vodorod 
peroksid, kaliy permanganat eritmasi) tamponlar qo‘yiladi. Aks holda kasallik 
rivojlanishi qo‘l yoki oyoqlarni kesib tashlashga olib keladi. Proteazalar, 
antibiotiklar, sulfanilamidlar, va spetsifik plazma qo‘llaniladi. To‘yimli ovqatlar, 
vitaminlar tayinlash, qon va uning o‘rnini bosuvchi suyuqliklarni quyishdan iborat.