Toshkent moliya va iqtisodiyot kolleji

Ishlab chiqarish xarajatlari hisobi va mahsulot tannarxini kalkulyatsiya qilish usuli deb, u yoki bu mahsulot birligining tannarxini aniqlashda qo’llaniladigan usullar tizimiga aytiladi.

U yoki bu kalkulyatsiya usulini qo’llash quyidagi asosiy omillar bilan aniqlanadi: ishlab chiqarish turi va murakkabligi, ishlab chiqarilag’tgan mahsulot nomenklaturasi, xarakteri, tugallanmagan ishlab chiqarish hajmi, ishlab chiqarish jarag’nining uzun-qisqaligi va hokazo.

Ishlab chiqarish turi va murakkabligi, ishlab chiqarilag’tgan mahsulot nomenklaturasi va xarakteri, ishlab chiqarish jarag’nining uzun-qisqaligi va boshqa omillarga ko’ra kalkulyatsiya qilishning 4 usuli mavjud:

1. Oddiy usul;

2. Jarag’nlar usuli;

3. Buyurtmali usul;

4. Normativ usul.

Har bir korxonada shu korxonaning ishlab chiqarish xususiyatlari hisobga olingan holda kalkulyatsiyalashning u yoki bu usuli qo’llanilishi mumkin.