Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi

Qimmatli qog’ozlar
(aktsiyalardan tashqari) qoidaga asosan moliya 
bozorlarida sotiladi va sotib olinadi hamda egalik qiluvchiga ma’lum pul 
daromadlari olish huquqini beradi. Bunday aktivlar guruhiga zayomlar, veksellar 
va qarz majburiyatlari (dolgovie ob’ezatelstva) kabilar kiradi. 
Aktsiyalar
va ishtirok etuvchi boshqa ko’rinishdagi qimmatli qog’ozlar 
egalik qiluvchining devidend olish huquqini tasdiqlovchi hujjat va yozuvlar 
sifatida kapitalda aksini topadi. Shuningdek korporativ korxonaning tugatilishi 
munosabati bilan barcha qarzlarini uzgandan keyingi qoladigan ma’lum qism 
mablag’lari ham shu jumladandir. 
Texnik sug’urtalar rezervlari
ham sug’urta polislari egalarining aktivlari va 
sug’urta kompaniyalari hamda pensiya fondlarining majburiyatlari hisoblanadi. 
(hayotni sug’urtalash yoki boshqa turdagi sug’urtalar bo’yicha) 
Debitor va kreditorlarning boshqa hisoblari savdo kreditlari
, avanslar va 
zarur moliyaviy resurslar olish manbalari sifatidagi moliyaviy aktivlar hisoblanadi. 
To’g’ridan-to’g’ri chet el investitsiyalari iqtisodiyotning har bir tarmog’i 
bo’yicha spravka tariqasida ajratib ko’rsatiladi, chunki bu investitsiyalarga tegishli 
moliyaviy aktivlar yoki majburiyatlar yuqorida ko’rsatilgan guruhlar tarkibida 
hisobga olinadi. (aktsiyalar, zayomlar va boshqalar). Biroq chet el investitsiyalari 
jami summasining alohida aniqlanishi aktiv va passiv balansining milliy hisoblar 
tizimidagi boshqa hisob raqamlari bilan bog’lanishi uchun, shuningdek, to’lov 
balansinini tuzish uchun kerak bo’ladi. 

---

197 
Milliy boylik statistikasini MHT-93 asosida tashkil etish va hisoblash ishlari 
MDH doirasida amalga oshirilmoqda va uni takomillashtirish ishlari davom 
ettirilmokda. 

---

198