Toshkent moliya instituti "pensiya ishi" kafedrasi "davlat xaridi"

40
 
А. Храмкин. Международный опыт построения системы госзакупок. 
http://www.epgz.ru/_goszakaz/_public
 

---

EI  davlat  xaridini  nafaqat  davlat  boshqaruv  organlari  faoliyatini  joriy 
ta’minoti,  balki  davlatning  ijtimoiy  siyosatini  amalga  oshiruvchi  muhim  qurol 
sifatida  qaraydi.  Xususan,  EIining  “Ijtimoiy  siyosatni  yuritishda  davlat  xarididan 
foydalanish to’g’risida” gi Kommyunikesida: “...davlat va jamoat ehtiyojlari uchun 
mahsulotlarni  etkazib  berish  shartnomalarini  tuzishda  ijtimoiy  maqsadlarni 
e’tibordan chetda qoldirmaslik kerak” deyiladi.  
Ijtimoiy  dasturlarni  amalga  oshirish  mavjud  qounuchilik  doirasida  amalga 
oshirilishi  alohida  qayd  etilgan.  Shuningdek,  xaridni  amalga  oshirish  jarayonida 
ijtimoiy yondoshuvni ta’minlashda quyidagilar muhimdir
41
: 

 
ish sharoitlari talablarini o’z ichiga oluvchi shartnoma shartlarini ishlab 
chiqish; 

 
mol etkazib beruvchini to’g’ri tanlash; 

 
qonunchilik  bo’yicha  ijtimoiy  sohaga  to’g’ri  kelmaydigan  mol  etkazib 
beruvchilarni mol etkazib beruvchilar ro’yxatidan chiqarish; 

 
mol  etkazib  beruvchilarni  tanlashda  qo’shimcha  ijtimoiy  mezonlardan 
foydalanish.   
Yuqoridagi  hujjat  davlat  buyurtmalarini  joylashtirishda  ekologik  siyosatni 
ham  amalga  oshirishni  nazarda  tutadi,  ya’ni  zaruriy  texnik-texnologik 
xususiyatlarni  ishlab  chiqish,  xom-ashyo  va  materiallardan  foydalanish,  mos 
ravishda  mol  etkazib  beruvchilarni  tanlash,  ekologik  talablarni  inobatga  olgan 
holda eng yaxshi taklifni baholash uchun tavsifnomalar berish va hakazo. 
EIga  kiruvchi  mamlakatlarda  davlat  xaridi  hozirgacha  milliy  qonunchilik 
asosida  davlat  boshqaruv  organlari  tomonidan  amalga  oshiriladi.  Ammo,  bunda 
nafaqat  xaridni  tashkil  etish  bo’yicha  milliy  qonunchilik,  balki  Evropa 
hamkorligining qonunchiligi va tavsiyalariga ham katta e’tibor qaratiladi. 
EI  davlatlarida  davlat  xaridini  tashkil  etish  bo’yicha  yagona  umummilliy 
qonun shakllantirilgan va uning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat: 

 
minimal  xarajat  qilish  evaziga  davlat  ehtiyojlari  uchun  qilinadigan 
xaridni optimallashtirish; 

 
EI yagona bozori va milliy bozorlarda shartnomalar tuzishda teng raqobat 
muhitini ta’minlash; 

 
ochiqlilik talablarining bajarilishini ta’minlash; 

 
haqqoniy va ochiq biznesni amlga oshirishga ko’maklashish; 

 
kichik biznes vakillarini davlat buyurtmalarini olishiga ko’maklashish.  
 
EI    darajasida  davlat  xaridini  tartibga  solishda,  ijtimoiy  va  ekologik 
barqarorlik  printsipi  bir  tomondan,  raqobatbardoshlik  va  erkin  savdo  mezonlari 
ikkinchi  tomondan  qarama-qarshilikka  duch  kelmoqda.  Mahsulotlarni  etkazib