Toshkent moliya instituti "moliya" kafedrasi "davlat byudjeti"

 
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar 
3.
Davlat byudjetining ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati nimada? 
4.
Davlat byudjetining iqtisodiy kategoriya sifatida, moddiy tushuncha 
sifatida, huquqiy kategoriya sifatida amal qilishini tushuntirib bering. 
5.
Davlat byudjeti funksiyalarining amal qilishini misollar asosida ta‘riflab 
bering. 
6.
Davlat byudjeti mamlakat moliya tizimida qanday o‗rin egallaydi, uning 
boshqa bo‗g‗inlari bilan qanday munosabatlarga kirishadi? 
Mavzu yuzasidan topshiriqlar 
4.
Rivojlangan 
va 
rivojlanayotgan 
mamlakatlarda 
yalpi 
ichki 
mahsulotning davlat byudjeti orqali qayta taqsimlash nisbatlarini xarakterlovchi 
ma‘lumotlarni to‗plang, solishtiring va taqsimlash nisbatlarining turlicha 
bo‗lish sabablarini tushuntirib bering.

---

20 
3-MAVZU. BYUDJET TUZILISHI VA BYUDJET TIZIMI
REJA: 
3.1. Davlat tuzilishi shakllari va ularning mamlakatdagi byudjet tuzilishiga 
ta‟siri. Byudjet tuzilishi modellari 
3.2. O„zbekiston Respublikasi byudjet tuzilishi asoslari. Byudjet tizimi. 
Byudjet tizimi byudjetlari to„g„risida tushuncha 
3.3. Byudjet tizimi byudjetlari o„rtasidagi o„zaro munosabatlar shakllari 
3.4. Konsolidatsiyalashgan byudjet tushunchasi, unu tuzishning zarurligi va 
maqsadi 
Tayanch so„z va iboralar: 
davlat tuzilishi shakllari; byudjet 
tuzilishi; byudjet tizimi; byudjetlari byudjetlararo munosabatlar; 
konsolidatsiyalashgan byudjet; Byudjet tuzilishi modellari; unitary davlat 
tuzilishi; federativ davlat tuzilishi 
 
3.1. Davlat tuzilishi shakllari va ularning mamlakatdagi byudjet tuzilishiga 
ta‟siri. Byudjet tuzilishi modellari
Byudjet tuzilishining qanday bo‗lishi mamlakatning ma‘muriy-hududiy 
tuzilishiga va hukumat organlarining vakolatlari taqsimotiga bog‗liq bo‗ladi. 
Markaziy hukumat bilan mamlakatning ma‘muriy-hududiy tuzilmalari (shtatlar, 
provintsiyalar, oblastlar, o‗lkalar, erlar kabi) o‗rtasida hokimiyat vakolatlarining 
taqsimlanishiga ko‗ra barcha davlatlar 
unitar va federativ 
(federativ davlatlarda 
davlat tuzilishining ikki shakli – federativ va konfederativ davlat tuzilishi mavjud) 
davlatlarga bo‗linadi. Unitar va federativ davlat tuzilishining o‗ziga xos 
xususiyatlari quyidagi chizmada aks ettirilgan (3.1-rasm).