1
O„ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O„RTA MAXSUS TA‟LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
“MOLIYA” KAFEDRASI
“DAVLAT BYUDJETI”
fanidan
O„QUV-USLUBIY MAJMUA
Bilim sohalari:
100000 – Gumanitar soha
200000 – Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq
Ta‟lim sohalari:
110000 – Pedagogika
230000 – Iqtisod
Ta‟lim yo„nalishlari:
5111000 – Kasb ta‘limi (5230600 - Moliya)
5230800 – Soliqlar va soliqqa tortish
5230900 – Buxgalteriya hisobi va audit (tarmoqlar
bo‗yicha)
5231200 – Sug‗urta ishi
5232000 – Davlat byudjetining g‗azna
ijrosi
TOSHKENT – 2018
3
MUNDARIJA
bet
KIRISH
4
I-bo„lim
O„QUV MATERIALLAR
5
1.1.
MA‟RUZALAR MATNLARI
5
1-mavzu
―Davlat byudjeti‖ fanining predmeti, maqsad va vazifalari
5
2-mavzu
Davlat byudjetining mohiyati va ahamiyati
10
3-mavzu
Byudjet tuzilishi va byudjet tizimi
20
4-mavzu
Davlat byudjetining huquqiy asoslari
34
5-mavzu
Byudjet siyosati
47
6-mavzu
Byudjet tizimini boshqarish
56
7-mavzu
Byudjetlararo munosabatlar
65
8-mavzu
Byudjet
tasnifi
78
9-mavzu
Davlat byudjeti daromadlari tizimi
92
10-mavzu
Davlat byudjeti xarajatlari tizimi
104
11-mavzu
Davlat byudjetining holati
117
12-mavzu
Byudjet jarayoni
134
13-mavzu
Davlat byudjeti g‗azna ijrosini tashkil qilish
146
14-mavzu
Byudjet tashkilotlarini moliyalashtirish asoslari
161
15-mavzu
Davlat byudjetidan ta‘lim tizimi xarajatlarini moliyalashtirish
177
16-mavzu
Davlat byudjetining sog‗liqni saqlash xarajatlari
219
17-mavzu
Byudjetning madaniyat
xarajatlari
245
18-mavzu
Davlat byudjetining ijtimoiy ta‘minot xarajatlari
251
19-mavzu
Davlat byudjetining aholini ijtimoiy qo‗llab-quvvatlash xarajatlari
269
20-mavzu
Davlat byudjetining davlat hokimiyati, boshqaruvi, sud, prokuratura
organlarini saqlash xarajatlari
281
21-mavzu
Byudjet
nazorati
289
1.2.
AMALIY MASHG„ULOTLAR UCHUN MATERIALLAR
304
―Davlat byudjeti‖ fanidan amaliy mashg‗ulotlarni o‗tlazish bo‗yicha uslubiy
ko‗rsatmalar
304
II-bo„lim
MUSTAQIL TA‟LIM
336
2.1.
―Davlat byudjeti‖ fanidan mustaqil ta‘limni bajarish bo‗yicha uslubiy tavsiyalar
336
2.2.
―Davlat byudjeti‖ fanidan talaba portfoliosini yaratish bo‗yicha uslubiy
tavsiyalar
341
III-bo„lim
“DAVLAT BYUDJETI” FANIDAN GLOSSARIY
346
IV-bo„lim
ILOVALAR
357
4.1.
―Davlat byudjeti‖ fanidan fan dasturi
357
4.2.
―Davlat byudjeti‖ fanidan ishchi-o‗quv dasturlari
370
4.3.
―Davlat byudjeti‖ fanidan test variantlari
395
4.4.
―Davlat byudjeti‖ fanidan nazorat savollari va variantlari
415
4.5.
―Davlat byudjeti‖ fanidan talabalar bilimini baholash
mezonlari
427
4.6.
―Davlat byudjeti‖ fanidan adabiyotlar ro‗yxati
429
4.7.
―Davlat byudjeti‖ fanidan tarqatma materiallar
432
4
KIRISH
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 20-apreldagi ―Oliy ta‘lim
tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi PQ-2909-sonli, 2017-
yil 27-iyuldagi ―Oliy ma‘lumotli mutaxassislar tayyorlash sifatini oshirishda
iqtisodiyot sohalari va tarmoqlarining ishtirokini yanada kengaytirish chora-
tadbirlari to‗g‗risida‖gi PQ-3151-sonli, 2018-yil 4-iyundagi ―2018/2019-o‗quv
yilida O‗zbekiston Rspublikasining Oliy ta‘lim muassasalariga o‗qishgan qabul
qilish
to‗g‗risida‖gi
PQ-3769-sonli, 2018-yil 5-iyundagi ―Oliy ta‘lim
muassasalarida ta‘lim sifatini oshirish va ularning mamlakatda amalga
oshirilayotgan keng qamrovli islohotlarda faol ishtirokini ta‘minlash bo‗yicha
qo‗shimcha
chora-tadbirlar
to‗g‗risida‖gi
PQ-3775-sonli qarorlarida va
O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti Devonining 2018-yil 4-apreldagi 5002-xx-
sonli topshirig‗ida belgilangan talablar, Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim
vazirligining
shu mazmundagi tegishli buyruqlarida belgilangan vazifalar ichida oliy ta‘lim
yo‗nalish(mutaxassislik)lari o‗quv rejalari fanlarining o‗quv-uslubiy ta‘minotini
takomillashtirib borish alohida o‗rin tutadi. Fanlarningo‗quv-uslubiy ta‘minotining
asosiniO‗quv-uslubiy majmua(O‗UM)lar tashkil etadi va fanlarni o‗zlashtirishda
muhim manba bo‗lib xizmat qiladi. O‗quv-uslubiy majmualarni ishlab chiqish
konsepsiyasi zamirida mazmunan va uslubiy jihatdan tizimlashgan bo‗lishi,
tarkibiy komponentlarining o‗zaro uzviyligi ta‘minlanishi hamda ta‘lim oluvchi
o‗z qobiliyatini namoyish etishiga omil bo‗lishi zarur.
―Davlat byudjeti‖ fanining O‗quv-uslubiy majmuasi bakalavriatning ―Kasb
ta‘limi‖(―Moliya‖), ―Soliqlar va soliqqa tortish‖, ―Buxgalteriya hisobi va audit
(tarmoqlar bo‗yicha)‖, ―Sug‗urta ishi‖, ―Pensiya ishi‖ va ―Davlat byudjetining
g‗azna ijrosi‖ta‘lim yo‗nalishlari davlat ta‘lim standartlari hamda ―Davlat
byudjeti‖ fanining fandasturida belgilangan talablarga muvofiq egallanishi lozim
bo‗lgan bilim, ko‗nikma, malaka va kompetentsiyalarni shakllantirish,
fanga oid
jahondagi ilm-fan, texnika, texnologiyalarning so‗nggi yutuqlarini, ilg‗or xorijiy
tajribalarni keng yoritish va ularni hisobga olgan holda fan mavzularini
shakllantirish, o‗quv jarayonini kompleks loyihalash asosida kafolatlangan
natijalarga erishish, mustaqil bilim olish va o‗rganish hamda nazoratni amalga
oshirishni ta‘minlaydigan o‗quv-uslubiy vosita bo‗lib,
talabaning ijodiy
qobiliyatlarini rivojlantirishga yo‗naltirilgan o‗quv-uslubiy manbalar, didaktik
vositalar va materiallar, elektron ta‘lim resurslari, o‗qitish texnologiyasi, baholash
metodlari va mezonlarini o‗z ichiga oladi.
Ushbu O‗quv-uslubiy majmuada ―Davlat byudjeti‖ fanining o‗quv dasturiga
muvofiq ravishda ma‘ruzalar matnlari, amaliy mashg‗ulotlarni o‗tkazish bo‗yicha
uslubiy tavsiyalar, mustaqil ta‘lim topshiriqlarini bajarish bo‗yicha uslubiy
qo‗llanma, fanning namunaviy va ishchi-o‗quv dasturlari, fan yuzasidan testlar,
yakuniy nazorat savollari va variantlari, talabalar bilimini baholash mezonlari, fan
mavzulari bo‗yicha
tarqatma materiallar, fan mavzularini o‗zlashtirish bo‗yicha
asosiy va qo‗shimcha adabiyotlar hamda boshqa didaktik materiallar jamlangan.
