Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

R 
= R j
— 
R
q
1 131 910 666
Sotilgan mahsulot bahosining 
o'zgarishi
ДД/ = Z
4 iP r
X
Я
1
Р
0
328 676 988
Xomashyo, 
materiallar, 
energiya 
sarflari 
ta’rif 
bahosining o 4zgarishi hisobiga
Z
4
i
P
k
-
Z
qi 
p i
-488 289 775
Sotilgan mahsulot hajmining 
o'zgarishi
*2 
=
Z
qiSf/Т я о s0f
K j *R0 Po
178 891 297
Sotilgan mahsulot tarkibining 
o'zgarishini 
sotishdan 
tushumga ta’siri hisobiga
R
o
*K2
K
2=(Z 
QiPt/Z Я
0
Р
0
-
Z 9 /V Z
4oSo)
1 874 444 428
Bir so'mlik mahsulotga xarajat 
summasining 
о
4 zgarishi 
hisobiga
Z
4is
-390 618 967
Sotilgan 
mahsulot 
tarkibiy 
о
4 zgari shi arining 
tannarxga 
ta’siri hisobiga
z 
qoSo*KrZ 
4oSo
-371 193 305
Davr xarajatlari, jami 
shu jumladan:
ADX=DXr DX0
-184 442 245
Sotish xarajatlari
Scr Sco
-
M a’muriy xarajatlar
СЛ 3
1
<у
э
3
о
-
Boshqa operatsion xarajatlar
S o j - Soo
-43 324 026
Hisobot 
davrining 
soliq 
solinadigan 
foydadan 
kelgusida 
chegiriladigan 
xarajatlari
Stj- Sto
-
Asosiy 
faoliyatning boshqa 
daromadlari
Pbr Pbo
—
Asosiy faoliyatning foydasi
Д 
Af= A f r A f0
960 792 447
528

---

(zarari)
Moliyaviy 
faoliyatning 
daromadlari, 
jami 
shu 
jumladan:
A Mfd
237 677 082
Dividendlar 
shaklidagi 
daromadlar
D r Do
-
Foizlar shaklidagi daromadlar
Fdr Fd0
-
Moliyaviy 
ijaradan 
daromadlar
M Idr MIdo
—
Valyuta 
kursi 
farqidan 
daromadlar
VKdr VKd0
-
Moliyaviy faoliyatning boshqa 
daromadlari
M Bdr MBd0
-
Moliyaviy faoliyat bo'yicha 
xarajatlar, jami shu jumladan:
Д Mfx
-674 407 750
Foizlar shaklidagi xarajatlar
FX
j
-FX
q
—
Moliyaviy 
ijara 
bo'yicha 
foizlar shaklidagi xarajatlar
M Ixr MIx0
—
Valyuta kursi farqidan zararlar
VKxr VKx0
-
Moliyaviy faoliyat bo'yicha 
boshqa xarajatlar
MBxpMBxo
-
Umumxo' j ali к 
faol iy ati n i ng 
foydasi (zarari)
Л Uxfn= Uxfnr
Uxfn0
524 061 779
F avquloddagi 
foyda 
va 
zararlar
Foyda 
solig'ini 
to'lagunga 
qadar 
foyda 
(zarar) 
(satr 
220+/-230)
A Fn= Fnt - Fn0
524 061 779
Foyda solig'i
A Fs= Fsi - Fs0
-14 426 214
Foydadan boshqa soliqlar va 
majburiy to'lovlar
A Fbs= Fbsi - F b s 0 -43 290 888
Sof foyda
SFr SF0
466 344 677
Sof foyda o ‘tgan yilga nisbatan 466 344 677 ming so'mga ortgan, 
bu o'zgarishlar quyidagi ijobiy va salbiy omillar ta ’sirida bo'lgan.
Ijobiy omillar qatoriga: sotilgan mahsulot bahosining o'zgarishi 
(328 676 988 ming so'm), sotilgan mahsulot hajmining o'zgarishi 
(178 891 297 ming so'm), sotilgan mahsulot tarkibining o'zgarishi
529

---

(1 874 444 428 ming so‘m), moliyaviy faoliyatdan daromadlaming 
o'zgarishi (237 677 082 ming so‘m)ni;
Salbiy omillar qatoriga: xomashyo, materiallar, energiya sarflari 
bahosining o'zgarishi (-488 289 775 ming so‘m), bir so‘mlik mahsulotga 
xarajat summasining o 4zgarishi (-390 618 967 ming so‘m), sotilgan 
mahsulotlar tarkibiy o ‘zgarishlarining tannarxga ta’siri tufayli (- 
371 193 305 ming so‘mga), davr xarajatlari hisobiga (-184 442 245 
ming socm), moliyaviy faoliyat bo'yicha xarajatlaming ortishi hisobiga 
(-674 407 750 ming so‘m), foydadan soliq, foydadan boshqa soliqlar va 
to ‘lovlaming o‘zgarishi hisobiga (14 426 214 ming so‘m hamda 
43 290 888 ming so ‘m) to‘g ‘ri kelgan.
9,16. Rentabellik ko‘rsatkichlari va ularga ta’sir etuvchi omillar
tahlili
Korxona faoliyati va mahsulotlari raqobatdoshligini ta’minlashning 
eng muhim tayanchi bu uning rentabellik darajasidir. Rentabellik -
nemis tilidangi “rentabel”66 daromadlik, foydalilik degan ma’noni 
anglatadi.
Uning iqtisodiy mazmunini moddiy, mehnat va moliyaviy 
resurslardan, shuningdek, tabiiy resurslardan foydalanish samaradorligi 
ifoda etadi.
Rentabellikning bir nechta guruhi aktivlar, ishlab chiqarish, sotuv va 
kapital rentabelligi guruhi tarkiblanadi. Har bitta guruhga bir necha 
ko‘rsatkichlar tizimi kiritiladi. Lekin baholashda, omilli tahlil etishda 
ularning har bittasi alohida hisob-kitob qilinadi va baholanadi.
Rentabellikning asosiy ko‘rsatkichlari:
• Aktivlar rentabelligi (ROA Return On Assets) = Sof foyda / 
Aktivlaming o‘rtacha yillik qiymati;
• Sotuv rentabelligi = Mahsulot (ish va xizmat)lar sotishning yalpi 
foydasi / Sotishdan sof tushum;
• Operatsion faoliyat rentabelligi (ROS Return On Sales) =