Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil


Mahsulot ishlab chiqarish maromiyligining tahlili



Download 6,69 Mb.
bet106/314
Sana18.01.2022
Hajmi6,69 Mb.
#391661
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   314
Bog'liq
Moliyaviy tahlil kitob

Mahsulot ishlab chiqarish maromiyligining tahlili


(ming so‘mda)


O‘n kunliklar

Hisobot yili

Maromiylik hisobiga ishlab chiqarilgan mahsulot

Reja bajarilishi, %

Maromiylik hisobiga reja bajarilishi, %

Biznes rejada

Haqi-qatda

1

2

3

4

5

6

1- chorak

25000

15000

15000

60

60

2- chorak

25000

20000

20000

80

80

3 chorak

25000

30000

25000

120

100

4-chorak

25000

40000

25000

160

100

Jami

100000

105000

85000

105

85

Korxonada mahsulot ishlab chiqarish maromiyligini ta’minlash yuzasidan yilning 4 ta choragi bo‘yicha bir xilda belgilangan. Lekin amalda, birinchi chorakda 10000 mln so‘mlik (15000-25000), 2-chorakda -5000 mln so‘mlik (20000-25000) mahsulot kam ishlab chiqarilgan. Uchinchi va to‘rtinchi choraklarda mahsulot ishlab chiqarish rejasi ortig‘i bilan bajarilgan. Maromiylik hisobiga ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi 85000 mln so‘mni, maromiylik rejasining bajarilishi 85 foizga bajarilgan.



3.9. Sotish hajmini tahlili

Mahsulot ishlab chiqarish uzviyligi, davomiyligi ta’minlanadi qachonki ularni sotish to‘liq ta’minlansa yoki to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilsa. Ishlab chiqarish murakkab jarayon-lekin sotish undanda murakkab jarayon. Shu sababli tahlilda, mahsulot, ish va xizmatlarni sotish hajmini o‘rganishga alohida ahamiyat qaratiladi.

Ishlab chiqarilgan va tayyor  mahsulotlar qatoriga kiritilgan aktivlarni sotish xo‘jalik faoliyatidan olinadigan daromadlarni asosiy manbasi hisoblanadi.

Mahsulot, ish va xizmatlarni sotilganlar qatoriga kiritishning quyidagi shartlariga amal etiladi:

- korxona tovarlarga egalik qilishning xatarlari va afzalliklarining ancha qismini xaridorga topshirgan bo‘lishi;

- daromad miqdori ishonchli darajada baholangan bo‘lishi;

- iqtisodiy naf kelajakda olinishi;

- bitim bilan bog‘liq, qabul qilingan yoki kutilayotgan xarajatlar, ishonchli va aniq o‘lchangan bo‘lishi lozim26.

Yuridik shaxslarga va yakka tartibdagi tadbirkorlarga mahsulotlarni sotish faqat naqd pulsiz hisob-kitob bo‘yicha amalga oshirilishi mumkin. Ishlab chiqarish joylarida tashkil qilingan yoki turg‘un savdo shaxobchalarida, o‘zining savdo do‘konlari orqali mahsulotlarni chakana sotish faqat nazorat-kassa mashinalari va to‘lov terminallaridan foydalangan holda amalga oshiriladi.

Korxonalar  aniq talablarga rioya qilgan holda tovar va mahsulotlarni topshirishi (yuklab jo‘natishi), hamda ishni bajarish va xizmat ko‘rsatishni amalga oshirishlari mumkin. Korxonalar tomonidan mahsulot va tovarlarni yuklab jo‘natish, shuningdek‚ ishlarni bajarish yoki xizmatlar ko‘rsatish faqat xaridor va buyurtmachilardan 15 foizdan kam bo‘lmagan miqdorda bo‘nak to‘lovlari mavjudligidagina amalga oshirilishi mumkin27.

Mahsulot, ish xizmatlarni sotishni tahlil etish orqali nafaqat muammolarni aniqlash balki ularni hal qilish imkoni ham tug‘iladi. Sotishni tahlili oldiga quyidagi vazifalar qo‘yiladi:

- rahbariyatning samarali boshqaruvi (taktik va strategik) qarorlarni qabul qilish uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlar bilan ta’minlash;

- savdoda daromad keltiruvchi tovarlar (ularning turi va tarkibini kengaytirish), yo‘qotishlarga olib kelayotgan tovarlarni (ularni ishlab chiqarishni qisqartirish va to‘xtatish) aniqlash;

- korxona (marketing, sotish) bo‘limlari faoliyat samaradorligini baholash;

- bozorni segmentlarga mos ravishda ajratish;

- oqilona marketing siyosatini yuritish.

Agar tahlil obyekti bo‘yicha bitta hal qilinmagan muammo mavjud bo‘lsa siz albatta savdoni tahlil qilishingiz lozim.

Tahlil etishda sotilgan mahsulot hajmining umumiy o‘zgarishlariga, dinamikasiga, sotilgan mahsulotlar tarkibiga, sotish hajmining o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillarga, eksport hajmiga muhim ahamiyat beriladi.


Sotish hajmining tahlili



Ko‘rsatkichlar

Bazaviy bahoda qiymati

Mutlaq o‘zgarishi (+,-)


2015 y.


2016 y.


2017 y.

2016 y.

2015

yilga nisbatan

2017 y.

2016 yilga nisbatan

2017 y.

2015 yilga nisbatan

Tovar mahsulotining davr boshiga qoldigi,mln so‘m

25640

20600

84500

+4960

+63900



+58860

Ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi, mln so‘m

282792


442606


532036


+159814


+89430


+249244


Tovar mahsulotning davr oxiriga qoldigi, mln so‘m

20600

84500

124702

+63900

+40202

+104102

Sotilgan mahsulot hajmi

308432

378706

491834

+70274

+113128

183402

Sotish tahlilida sotilgan mahsulot, ish va xizmatlar yuzasidan shartnoma majburiyatlarining bajarilishiga a’lohida urg‘u beriladi. Bu bevosita shartmonaviy munosabatlarni, to‘lovlarni qonunchilik normalariga mosligini ta’minlashga, turli yo‘qotishlarni oldini olishga imkon beradi.
Shartnoma majburiyatlarining bajarilishi tahlili

Ko‘rsatkichlar

Biznes reja

bo‘yicha

Haqiqatda

1

2

3

1. Sotilgan mahsulot hajmi, ming so‘mda

480600

491834

2. Shartnomaviy majburiyatlarga nisbatan yetkazib berilmagan mahsulot hajmi, ming so‘mda

x

22600

3.Rejadan ortiqcha sotilgan mahsulot hajmi, mln so‘m




11234

4.Sotish rejasining bajarilishi, %

x

102.3

5. Shartnomaviy majburiyatlarni hisobga olgan holda mahsulot sotish hajmi, ming so‘mda

x

469234

6. Shartnomaviy majburiyatlarni hisobga olgan holdagi mahsulot sotish rejasining bajarilishi, %

x

97.6

Korxona sotish rejasi 102.3 foizga ortig‘i bilan bajarilgan. Qiymat ifodasida 11234 miln so‘m ko‘p mahsulot sotilgan. Lekin shartnoma majburiyatlari bo‘yicha yetkazib berilgan mahsulotlar hajmi 469234 mln so‘mni tashkil etgan. Bu esa shartnoma majburiyatlarini hisobga olgan holda sotish rejasining 97.6 foizga bajarilishiga olib kelgan.





Download 6,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   314




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish