Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil



Download 6,69 Mb.
bet105/314
Sana18.01.2022
Hajmi6,69 Mb.
#391661
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   314
Bog'liq
Moliyaviy tahlil kitob

Mahsulot birligini bahosi, so‘m

Ishlab chiqarilgan mahsulot, (dona)

Reja-ning bajarilishi, %

Jami mahsulotdagi ulushi, (%)

Ishlab chiqarilgan mahsulot qiymati (ming so‘m)

biznes rejada

haqi-qatda

biznes rejada

haqi-qatda

biznes rejada

haqi-qatda

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Oliy sifatdagi mahsulot

10000

5000

6000

120

45,4

43,0

50000

60000

Birinchi sifatdagimahsulot

6000

10000

15000

150

54,6

57,0

60000

80000

Jami

X

15000

21000

140

100,0

100,0

110000

140000




  1. O‘rtacha nav (sort)lilik koeffitsiyenti:

rejada

haqiqatda

10000/(15000*10000/1000)=0,733

140000/(21000*10000/1000)=0,666




  1. Mahsulot biriligining o‘rtacha sotish bahosi

rejada

haqiqatda

110000/15000=7333 sum

140000/21000=6666 sum


Mahsulot sifatiga odatda quyidagi omillar ta’sir qiladi: foydalanilayotgan xomashyo va materiallar sifati; xodimlarning malakasi va texnik tayyorgarlik darajasi; ishlab chiqarishda ishtirok etadigan texnika va texnologiyani holati va uning progressivligi; ishchi va xodimlarning mahsulot sifatiga javobgarligi hamda ularning moddiy rag‘batlantirilishi va hokazo.

Mahsulot ishlab chiqarishda eng muhim masala bu innovatsion, yangidan yaratilgan mahsulotlar hajmining, eksportga yo‘naltirilgan mahsulotlarni ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yilganligiga baho berishdan iboratdir.

Innovatsion mahsulot – yangi, takomillashtirilgan, texnologik o‘zgarishlar tufayli yaratilgan mahsulotdir. Oldingi mahsulotlardan sezilarli yoki tubdan farq etuvchi mahsulotlardir.

Eksportga yo‘naltirilgan mahsulotlarning jami mahsulotlar tarkibidagi salmog‘iga baho berish orqali korxonaning joriy va istiqboldagi taktik strategiyalari ishlab chiqiladi.


Mahsulot ishlab chiqarish va sotishni dinamik tahlili

Ko‘rsatkichlar



Bazaviy bahoda qiymati

Mutlaq o‘zgarishi (+,-)

2015 y.

2016 y.

2017 y.


2016 y.

2015


yilga nisbatan

2017 y.

2016 yilga nisbatan



2017 y.

2015 yilga nisbatan



Jami mahsulot hajmi, ming so‘m

282792


442606


532036


+159814


+89430


+249244


Innovatsion mahsulot hajmi, ming so‘m

52300

85602

120400

+33302

+34798

+68100

Innovatsion mahsulotlar soni

3

5

8

+2

+3

+5

Innovatsion mahsulotlarning jami mahsulot tarkibidagi salmog‘i,%

18.4

19.3

22.6

+0.9

+3.3

+4.2

Korxonada innovatsion mahsulotlarning hajmi 2016-yilda 2015- yilga qiyosan 33302.0 ming so‘mga, 2017-yil 2016-yilga qiyosan 34798 ming so‘mga, 2017-yil 2015-yilga qiyosan 68100 ming so‘mga ortgan. Shu bilan birga jami mahsulotlar tarkibida innovatsion mahsulotlar hajmi 2015-yilda 18.4 %ni, 2016-yilda 19.3 %ni, 2017-yilda 22.6 % ni tashkil etganligini ijobiy baholash mumkin. Innovatsion mahsulotlarning soni ham mos ravishda 2, 3 va 5 taga ko‘paygan.



3.8. Mahsulot assortimentini boshqarish va ishlab chiqarish maromiyligi tahlili

Korxonalar faoliyatida bir turdagi mahsulotni ishlab chiqarish hollarini juda kam hollardagina uchratish mumkin. Hattoki bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalarda ham ularning turli assortimentlari tarkiblanadi.

Mahsulotlarning turlari bo‘yicha reja bajarilishining tahlili bilan bir qatorda assortimenti tahlilini ham amalga oshirish zarur.

Mahsulot, ish va xizmatlarning turi va assortimenti tahlilida ularning segmentlar bo‘yicha taqqoslanadigan va taqqoslanmaydigan, profildagi va profilda bo‘lmagan turlari, asosiy va qo‘shimcha mahsulotlar turlari bo‘yicha turkumlanishi o‘rganiladi. Ular bo‘yicha reja topshiriqlarining bajarilishi, umumiy reja topshiriqlarining bajarilishida ularning ta’siri, mahsulotlar tuzilishidagi tarkibiy o‘zgarishlarga baho beriladi.

Mahsulotlar nomenklaturasi – deb, miqdor holida tovarlar guruhlari, kichik guruhlari va pozitsiyalarini belgilashda hamda hisobga olishda qabul qilingan ro‘yxatidir.

Tovar (ish, xizmat)lar assortimenti – deb esa, mahsulotlarning ma’lum bir belgilariga qarab, ya’ni, uning turlari, navi, o‘lchami, markasi, artikullariga qarab ajratiladigan mahsulotlar xilidir.

Tovarlar nomenklaturasi va assortimentini o‘rganishda o‘rtacha assortiment rejasining bajarilishi tahlil etiladi.
Assortiment rejasining bajarilishi tahlili (qiymat ifodasida)





Mahsulot turlari


Rejada


Haqiqatda

Assortimentga qabul qilingan mahsulot hajmi

Assortiment bo‘yicha reja bajarilishi,

%

Umumiy reja bajarilishi,

%

1

A

12000

15000

12000

100

125

2

B

25000

30000

25000

100

120

3

S

10000

9000

9000

90

90

4

D

40000

35000

35000

87.5

87.5

5

Jami

87000

89000

71000

81.6

103

Korxonada mahsulot ishlab chiqarish rejasi ortig‘i bilan, ya’ni 103 foizga bajarilgan. Ammo ayrim tur mahsulotlar bo‘yicha reja bajarilishi buzilgan. Buning natijasida assortiment rejasi bor yo‘g‘i 81.6 foizga bajarilgan. Bunga “S” va “D” mahsulotlar turi bo‘yicha rejada belgilangan ko‘rsatkichlarning bajarilmasligi sabab bo‘lgan. Ahamiyatli jihati shundaki, assortiment bo‘yicha reja bajarilishida ayrim tur mahsulotlar bo‘yicha rejaning ortig‘i bilan bajarilishi boshqa tur mahsulotlar bo‘yicha reja topshiriqlarini bajarilmasligini qoplamaydi.

Mahsulot turlari bo‘yicha rejaning bajarilishi har xil darajada bo‘lishi strukturani o‘zgarishidan dalolat beradi. Struktura bo‘yicha mahsulot ishlab chiqarish rejasining bajarilishi uchun haqiqiy ishlab chiqarilgan mahsulotning barcha xillari rejalashtirilgan mahsulot tarkibi va tuzilishiga teng kelishi kerak. Ishlab chiqarilgan mahsulot strukturasining o‘zgarishi firmaning barcha iqtisodiy ko‘rsatkichlariga ta’sir etadi. Mahsulot ishlab chiqarish tarkibida qimmatbaho mahsulot turlari ulushini ortishi tufayli mahsulot qiymat shaklida ortadi va buning aksicha bo‘lsa, qiymat shaklida mahsulot kamayadi. Xuddi shunday yuqori rentabellikka ega bo‘lgan mahsulot turlarini ortishi, rentabelligi past turlarini pasayishi tufayli umumiy foyda miqdori ortadi.

Mahsulot assortimentini ishlab chiqarish maromiyligi bilan kompleks o‘rganish operatsion faoliyatga to‘liq baho berishga, o‘zgarishlarni makon va zamonda aniq tasniflash imkonini beradi. Shu sababli, assortiment rejaining bajarilishi bilan bir qatorda ularni ishlab chiqarishng maromiyligiga ham baho beriladi.

Ayrim korxonalar yillik, kvartal, oylik rejalarini ortig‘i bilan bajarishi, ammo, ishlab chiqarishni bir maromda tashkil eta olmaslik natijasida erishilgan samara va natijaviylik ko‘zda tutilgan yoki rejalashtirilgan yutuqni ta’minlay olmaydi. Shu bilan birga mahsulot ishlab chiqarishdagi maromiylikni buzilishi shartnoma majburiyatlarini barbod bo‘lishiga, uning oqibatida jarimalar to‘lanilishiga, moliyaviy ahvolning qiyinlashishiga ham olib keladi.


Download 6,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   314




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish