Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil

Choraklar	I	II	III
IV
O‘sish sur’ati	1,08	1,12	1,15	1,17

Oddiy o‘rtacha o‘sish sur’atini aniqlasak, ularning barchasini qo‘shib to‘rt soniga bo‘lish orqali natijaga ega bo‘linadi.

Ya’ni: 1,08+1,12+1,15+1,17=1,13
Agar narxlar o‘zgarishi yillik 1,18 foizga ortishini yagona mezon qilib olsak, u holda yillik o‘sish sur’ati quyidagicha bo‘lishi lozim.
1,18∙1,18∙1,18∙1,18 = 1,94 ni tashkil etadi
Bunday qarama-qarshilik yuzaga kelmasligi uchun geometrik formuladan foydalanish lozim.
=1.2757
Tahlilda o‘rtacha xronologik formuladan ham keng foydalaniladi.
O‘_x = (X₁/2+X₂+...+X_n­1+X_n/2)/ n-1

1.11-jadval

Asosiy vositalarning o‘rtacha yillik qiymatini aniqlash

Ko‘rsatkichlar	1-yanvar 2017yil	1-aprel 2017 yil	1-iyul 2017 yil	1-oktyabr 2017 yil	1-yanvar 2018 yil
Asosiy vositalarning o‘rtacha yillik qiymati, mln so‘m	8000	8500	9200	10500	11600

Yuqoridagi formula bo‘yicha asosiy vositalarning o‘rtacha yillik qiymati quyidagicha bo‘ladi.

O‘_x= (8000/2+8500+9200+10500+11600/2) / (5-1) = 9500 mln so‘m

Balans usuli.
Balans usuli – o‘zaro bog‘langan va tenglashtirilgan ikki guruh iqtisodiy ko‘rsatkichlar tengliklarini aks ettirish usulidir. Bu metod buxgalteriya hisobi va rejalashtirish amaliyotida eng ko‘p qo‘llaniladigan metod hisoblanadi.
Balans usuli korxonani aktivlar, kapital va majburiyatlar balansi, debitorlik va kreditorlik majburiyatlari balansi, valyuta balansi, byudjet balansi, resurs balansi tahlilida keng qo‘llaniladi.
1.12-jadval