Тошкент молия институти кредит-иқтисод факультети

2. Тижорат банкларининг кредитлаш амалиётининг жорий ҳолати 
таҳлили 
Ўзбекистон Республикасида иқтисодиётни эркинлаштириш ва ислоҳ 
қилиш сиёсати иқтисодиётнинг барча тармоқлари қатори банк тизимида 
ҳам кенг кўламда амалга оширилмоқда.
Тижорат банклари томонидан иқтисодиёт тармоқларини кредит билан 
таъминлаш уларнинг асосий вазифаси бўлиб, ҳар бир тижорат банки 
иқтисодиёт тармоқларини кредит ресурслари билан таъминлашда алоҳида ўз 
ўрнига эга. 
Кредитлаш жараёнини ташкил этиш, корхона ва ташкилотларнинг 
молиявий аҳволини таҳлил қилиш каби масалаларни тўғри амалга 
ошириш кредит риски даражасини пасайтиришга, ҳамда банк кредит 
портфелини сифатини яхшиланишига ижобий таъсир кўрсатади. 
Банк фаолиятининг асосини мавжуд маблағларни энг кам хатар асосида 
жойлаштириб юқори даромад олиш имкониятига эга бўлиш ташкил этади. 
Юқори даромад олиш эса ўз навбатида банклар олиб борадиган 
операцияларнинг хатарлилик даражасини оширади, чунки банклар асосан 
четдан жалб қилинган ресурслар билан ишлайдилар. Бу эса банк фаолиятини 
нисбатан юқори рискли фаолият эканлигидан далолат беради. Шу сабабдан, 
банкнинг хўжалик юритувчи субьектлар ,умуман, халқ хўжалигини 
кредитлаш салоҳияти тижорат банкларининг капитали даражаси,активлари 
ҳажми ҳамда активларнинг ЯИМда тутган салмоғига бевосита боғлиқ. 
Халқаро банк амалиёти ривожланишининг ҳозирги босқичида 
кредитларнинг ялпи ички маҳсулотга (ЯИМ) нисбатан салмоғининг ўсиб 
бориш тенденцияси кузатилмоқда. Банк кредитларининг ЯИМга нисбатан 

---

салмоғининг ошиши иқтисодиётнинг кредит ресурсларига бўлган эҳтиёжини 
қондириш даражасини ошаётганлигидан далолат беради. Бу жараён, 
пировард натижада, иқтисодий ўсиш учун қулай замин ҳозирлайди.
Тижорат банклари томонидан иқтисодиётнинг реал секторига 
берилаётган кредит қўйилмалари таҳлил қилишда унинг Ялпи ички 
махсулотдаги ўрнини кўриб чиқиш мақсадга мувофиқдир.
Кредитлаш амалиётининг тижорат банклари фаолиятида тутган ўрнини 
баҳолашда кредит қўйилмаларининг ЯИМдаги салмоғини ўрганиш муҳим 
аҳамият касб этганлиги сабабли, биз уни қуйида жадвалда кўриб чиқамиз.