Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

Faoliyatning  atributlari. 

Inson  faoliyati  o‘ta  rang-barangdir.  Yuqorida  qayd  etib  o‘tilganidek,  faoliyat 

turlarini  tasniflash  uchun  asos  bo‘lib  uning  inson  tomonidan  o‘zgartiriladigan  ob’ekt:  tabiat,  jamiyat, 

insonning  o‘ziga  qaratilganligi  xizmat  qiladi.  Faoliyat  atributlari  (xossalari)  faoliyatni  motivlashtirish  va 

amalga  oshirish  mexanizmlarini  tavsiflaydi.  Faoliyat  atributlari  orasida,  avvalo,  sub’ektlilik  va  moddiylik 

qayd etiladi. 

---

 

 

 

 

118 

 

Sub’ektlilik  va  moddiylik. 

Faoliyatning  sub’ektliligi  shu  bilan  izohlanadiki,  u  shaxsning  o‘tmishdagi 

tajribasi,  uning  ehtiyojlari  va  mo‘ljallari,  motivlari  va  maqsadlari,  emotsiyalari  va  irodasini  tavsiflovchi 

xususiyatlari,  bilish  qobiliyatlari  va  hokazolar  bilan  belgilanadi.  Faoliyatning  moddiyligi  insondan 

tashqarida  joylashgan  va  uning  qo‘li  bilan  o‘zgartiriladigan  tabiat  va  jamiyat  kuchlariga  qaratilganini 

anglatadi.  Ammo  insonning  o‘zi,  uning  o‘z-o‘zini  kamol  toptirishi,  o‘z-o‘zini  tarbiyalashi  va  shaxs  o‘z 

oldiga  qo‘yadigan  maqsadlarga  erishishga  qaratilgan  tegishli  harakatlar  ham  o‘zgartirish  faoliyatining 

predmeti bo‘lishi mumkin. Inson faoliyati mehnat qurollari yordamida amalga oshiriladi. Uning hayvonlar 

faolligidan asosiy farqlaridan biri qurollilik hisoblanadi. «Quruq qo‘l ham, o‘z ixtiyoriga tashlab qo‘yilgan 

aql ham katta kuchga ega emas, – degan edi F.Bekon. – Ish qo‘lga ham, aqlga ham kerak bo‘lgan qurollar va 

vositalar yordamida bajariladi»

42

.