Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

Huzurbaxshlik - san’atning ijtimoiy vazifasi.

 Biz yuqorida san’atning kelib chiqishini o‘yin bilan 

bog‘lagan  edik.  SHunday  ekan,  huzurbaxshlik  vazifasini  uning  tabiiy  burchi  deb  atash  mumkin.  CHunki 

o‘yin  «bir  maza  qilish»,  bir  muddat  zavqqa  berilib,  huzur  olish  uchun  kerak.  San’atda  ham,  u  ilk  bor 

bunyodga kelgan paytidan boshlaboq, huzurbaxshlik asosiy vazifa hisoblangan. Biroq, taraqqiyot davomida 

insonning, qo‘polroq bo‘lsa ham, Arastu ta’biri bilan aytganda,  «ijtimoiy hayvon»ligi ustuvorlik kasb etib 

borgani  sayin,  bu  vazifaga  juda  ko‘p  hollarda  etarli  e’tibor  berilmaydi:  g‘oyaviylik,  mafkuraviylik, 

zamonaviylik,  dolzarblik  kabi  ijtimoiy  «yuk»lar  «san’at  elkasiga»  me’yoridan  ortiq  yuklanadi.  Natijada 

sa’at  bunday  og‘ir  yuk  ostida  ezilib  qoladi  va  huzurbaxshlik  vazifasini  kerakli  darajada  bajara  olmaydi. 

Bundan  na  zamon,  na  mafkura,  na  g‘oya,  na  san’atkor,  na  san’at  asari  foyda  ko‘radi.  CHunki  bularning 

hammasi asarni idrok etuvchiga xuzurbaxshlik orqali etib boradi. Huzurbaxshlik yo‘qolgan joyda san’atning 

o‘zi yo‘qoladi. U bir marta o‘qiladigan,  bir marta ko‘riladigan, bir marta tinglanadigan, g‘oyaviyligi bilan 

badiiyligi  orasida  Xitoy  devori  ko‘tarilgan  soxtalik  namunasiga  aylanadi.  Zero,  huzurbaxshlik  vazifasi 

san’atning  g‘oyaviy-badiiy  yaxlitligini  ta’minlashi  barobarida  uni  ajdoddan  avlodga  asrab  etkazishni  ham 

o‘z bo‘yniga oladi.