Toshkent moliya instituti hisob va audit fakulteti «moliyaviy tahlil» kafedrasi

Asosiy  erishilgan faoliyatdan sof pul mablag’ni aniqlashning 

бевосита усули (Direct Method) 

Daromadlarni  pulga  aylangan  qismi  (Cash  collected 

from revenues) 

$89,000 

Pul bilan birga tolangan qismi 

 (Cash payments for expenses) 

80,000 

Foyda  solig’ni to’langunga qadar foyda 

(Income before income taxes) 

9,000 

Foyda  solig’i uchun to’langan pul 

(Cash payments for income taxes) 

6,000 

Asosiy  aoliyatdan  erishilgan  sof  pul  mablag’i  (Net 

cash provided by operating activities) 

$3,000 

 

5-jadval  ma'lumotlaridan  ko'rinib  turibdiki  asosiy  faoliyatdan  erishilgan 

sof  pul  mablag’i  $3,000  dollarni  tash il  qilgan.  Ushbu   o'rsat i h  asosiy 

faoliyatdagi  pul  kirimlari  ($89,000)  va  chiqimlari  ($80,000  Q  $6,000)  farqini 

ko'rsatib beradi. 

 

Asosiy  faoliyatdan  erishilgan  sof  pul  mablag’ini  aniqlashning  bilvosita 

usulida  (Indirect  Method)  markaziy  jihat  sof  foydani  asosiy  faoliyatdan 

erishilgan  sof  pul  oqimiga  aylantirish  jarayonidir.  Bunda  asosiy  faoliyat 

natijasida  sof  foydaga  ta'sir  etgan,  biroq  pul  mablag’lari  hara atiga  ta'sir 

etmagan muomalalarni, ya'ni ular aks etgan moddalarni aniqlash va hisob-kitob 

qilishdir.  uning  tartibi  quyidagi ha  bo'ladi.  Moliyaviy  nati alar  to'g’risida 

hisobotda  ko'rsatilgan,  xarajat  deb  tan  olingan,  biroq  puli  to'lanmagan 

muomalalar sof foydaga hisob-kitoblar asosida qayta qo'shiladi, ayni paytda tan 

---

 

 

39 

 

olingan  daromadlarning  puli  to'lanmagan  qismi  yoki  moddalari  sof  foydadan 

ayriladi.  Uning hisob-kitobi quyidagi jadvalda keltirilgan (6-jadval). 

 

6-jadval 

Asosiy faoliyatdan olingan sof pul mablag’ini aniqlashning bilvosita usuli 

(Indirect Method) 

Sof foyda (Net income) 

 

$34,000 

Sof  foyda  va  asosiy  faoliyatdan  erishilgan 

sof  pul  oqimini  muvofiqlashtirish  uchun 

to'g’rilashlar:  (Adjustments  to  reconcile  net 

income  to  net  cash  provided  by  operating 

activities) 

 

 

Olibgan mablag’larni  o’payishi (Increase in 

accounts receivable) 

$(36,000) 

 

Berishga 

tegishli 

mablag’larni 

(Majburyatlarni)  o’payishi 

(Increase in accounts payable) 

5,000 

(31,000) 

Asosiy  faoliyatdan  erishilgan  sof  pul 

mablag’i 

(Net cash provided by operating activities) 

 

$3,000 

6-jadval ma'lumotlaridan ko'rinib turibdiki asosiy faoliyatdan erishilgan sof pul 

mablag’i  $3,000  dollarni  tash il  qilgan.  Ushbu   o'rsat i h  hisobga  olish 

usulida  aniqlangan  sof  foydani  pulga  aylangan  qismini,  ya'ni  $3,000  dollarni 

aks  ettirib  beradi.  Demak,  sof  foydaning  pulga  aylanmagan  qismi  $31,000 

dollarni tashkil etgan. 

 

“Servi e” firmasining pul oqimlari to'g’risida hisobotining to'la  o'rinishi 

quyidagi 8-jadvalda keltirilgan. 

  

 

 

---

 

 

40 

 

7-jadval